آموزش نماز
آثار و برکات نمازآموزش نماز
آثار و برکات نمازغسلهای واجب
احکام استحبابی
احکام حرام
- زینت کردن مسجد: بنابر احتیاط واجب، مسجد را نباید به طلا زینت نمایند و همچنین نباید صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان،روح دارد، در مسجد نقش کنند و نقاشی چیزهایی که روح ندارد، مثل گل و بوته، مکروه است.
توضیح المسائل، مساله 908.
- فروختن یا از بین بردن مسجد و یا لوازم آن.
اگر مسجد خراب هم بشود، نمیتوانند آن را بفروشند یا داخل ملکو جاده نمایند و همچنین فروختن در و پنجره و چیزهای دیگرمسجد حرام است و اگر مسجد خراب شود، باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد کنند و چنانچه به درد آن مسجد نخورد، باید درمسجددیگر مصرف شود، ولی اگر به درد مسجدهای دیگر هم نخورد،میتوانند آن را بفروشند و پول آن را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد، وگرنه صرف تعمیر مسجد دیگر نمایند.
توضیح المسائل، مساله 909، 910.
- نجس کردن مسجد.
نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده، باید فورا نجاست آن را بر طرف کند و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند و اگر نجس شود، نجاستش را بر طرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
توضیح المسائل، مساله 900.
و همچنین نجس کردن حرام امامان -علیهم السلام حرام است.
توضیح المسائل، مساله 904.
- بیرون بردن سنگریزههای آن.
بنابر احتیاط واجب، جایز نیست که سنگریزههای داخل مسجد را بیرون ببرند و اگر بیرون برده شود، بایستی اگر امکان دارد، به همان مسجد و الا به مسجد دیگر برگردانند، ولی بیرون بردن خاکروبه و مانند آن اشکال ندارد.
عروةالوثقی، فی بعض احکام المساجد (الرابع).
- دفن میت در مسجد: دفن کردن میت در مسجد جایز نیست، هرچند ضرری به مسلمانان نزده و مزاحمتی برای نمازگزاران نداشته باشد.
تحریرالوسیله، ج1، ص89، مساله 8.
- بردن عین نجس یا چیزی که نجس شده، به مسجد.
بردن عین نجس، مانند خون و یا چیزی که نجس شده -اگر بیاحترامی به مسجد باشد حرام است.
توضیح المسائل، مساله 906.
- کارهایی که مانع نماز خواندن بشود.
اگر مسجد را برای روضهخوانی چادر بزنند و فرش کنند و سیاهی بکوبند و اسباب چای در آن ببرند،در صورتی که این کارها به مسجد ضرر نرساند و مانع نماز خواندن نشود، اشکال ندارد.
توضیح المسائل، مساله 907.
احکام حرام
- زینت کردن مسجد: بنابر احتیاط واجب، مسجد را نباید به طلا زینت نمایند و همچنین نباید صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان،روح دارد، در مسجد نقش کنند و نقاشی چیزهایی که روح ندارد، مثل گل و بوته، مکروه است.
توضیح المسائل، مساله 908.
- فروختن یا از بین بردن مسجد و یا لوازم آن.
اگر مسجد خراب هم بشود، نمیتوانند آن را بفروشند یا داخل ملکو جاده نمایند و همچنین فروختن در و پنجره و چیزهای دیگرمسجد حرام است و اگر مسجد خراب شود، باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد کنند و چنانچه به درد آن مسجد نخورد، باید درمسجددیگر مصرف شود، ولی اگر به درد مسجدهای دیگر هم نخورد،میتوانند آن را بفروشند و پول آن را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد، وگرنه صرف تعمیر مسجد دیگر نمایند.
توضیح المسائل، مساله 909، 910.
- نجس کردن مسجد.
نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده، باید فورا نجاست آن را بر طرف کند و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند و اگر نجس شود، نجاستش را بر طرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
توضیح المسائل، مساله 900.
و همچنین نجس کردن حرام امامان -علیهم السلام حرام است.
توضیح المسائل، مساله 904.
- بیرون بردن سنگریزههای آن.
بنابر احتیاط واجب، جایز نیست که سنگریزههای داخل مسجد را بیرون ببرند و اگر بیرون برده شود، بایستی اگر امکان دارد، به همان مسجد و الا به مسجد دیگر برگردانند، ولی بیرون بردن خاکروبه و مانند آن اشکال ندارد.
عروةالوثقی، فی بعض احکام المساجد (الرابع).
- دفن میت در مسجد: دفن کردن میت در مسجد جایز نیست، هرچند ضرری به مسلمانان نزده و مزاحمتی برای نمازگزاران نداشته باشد.
تحریرالوسیله، ج1، ص89، مساله 8.
- بردن عین نجس یا چیزی که نجس شده، به مسجد.
بردن عین نجس، مانند خون و یا چیزی که نجس شده -اگر بیاحترامی به مسجد باشد حرام است.
توضیح المسائل، مساله 906.
- کارهایی که مانع نماز خواندن بشود.
اگر مسجد را برای روضهخوانی چادر بزنند و فرش کنند و سیاهی بکوبند و اسباب چای در آن ببرند،در صورتی که این کارها به مسجد ضرر نرساند و مانع نماز خواندن نشود، اشکال ندارد.
توضیح المسائل، مساله 907.
جایی که رو به قبله بودن حرام است
چیزهایی که برای آنها باید وضو گرفت
آموزش تصویری و کامل نماز
آموزش وضو گرفتن :
آموزش نماز
پیش از هر چیز نیت می کنیم، یعنی با قصد انجام وضو و برای اطاعت از دستور خداوند عالم، وضو را آغاز می کنیم.
.............
ادامه مطلب ...در این آموزش فرض این است که فرد یاد گیرنده تا به حال نماز نخوانده است.
*غسل
1-نیت:
اول باید نیت غسل کند،یعنی از شستن بدن خود قصد غسل کردن برای انجام فرمان خدا و تقرب به خدا را داشه باشد و شستن بدن، بدون قصد غسل کافی نیست.مراجعه شود به "نیت چیست؟"
2-شستن سر و گردن:
بعد باید سر و گردن را به نیت غسل بشوید.
3-شستن طرف راست بدن:
بعد طرف راست بدن را به نیت غسل بشوید(تمام نیمه راست بدن)
4-شستن طرف چپ بدن:
آموزش خواندن نماز دو رکعتی سه رکعتی و چهار رکعتی بطور کامل
آموزش خواندن نمازقبل از شروع نماز ایستاده و اقامه را میخوانیمبه ترتیب زیر( دو بار ) الله اکبر( دو بار ) اشهدُ ان لا اله الا الله( دو بار ) اشهدُ ان محمداّ رسول الله( یک بار) اشهدُ ان علیا ولی الله( یک بار) اشهدُ ان علیا حجته الله( دو بار ) حیّ علی الصـلوة( دو بار ) حیّ علی الفلاح( دو بار ) حیّ علی خیر العمل( دو بار ) قد قامت الصلوة( دو بار ) الله اکبر( یک بار) لا اله الا اللهو پس از اقامه شروع به خواندن نماز میکنیم به شرح زیر :دستها را نزدیک گوش ها برده و نیت میکنیممثلا بری نماز صبح میگوییم دو رکعت نماز صبح میخوانم برای رضای خدا قربتا عنداللهالله اکبربعد دستها را پایین اورده و کنار بدن قرار میدهیم وسوره حمد را میخوانیم (الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ الرَّحْمـنِ الرَّحِیمِ مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ)
قرائت
پس از سوره حمد، یک سوره دیگر از قرآن را می خوانیم به عنوان نمونه، می توان سوره توحید را خواند:
سوره توحید
بسم الله الرحمن الرحیم
(قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدٌ )
پسرها و مردان باید نماز صبح و مغرب و عشا، حمد و سوره را (در رکعت اول و دوم) بلند بخوانند ولی دخترها وبانوان، اگر نا محرم صدای آنان را نشنوند می توانند بلند بخوانند و در نماز ظهر عصر همه باید حمد وسوره را آهسته بخوانند.
انسان باید نماز را یاد بگیرد که غلط نخواند و کسی که اصلا نمی تواند صحیح آن را یاد بگیرد، باید هر طور که می تواند بخواند و بهتر آن است که نماز را به جماعت بجا آورد.
رکوع
پس از تمام شدن حمد وسوره سر به رکوع خم می کنیم و دستها را به زانوها می گذاریم و می گوییم:
"سبحان ربی العظیم وبحمده"
و یا می گوییم: "سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله"
سجده
سپس سر از رکوع برداشته (می ایستیم) و آنگاه به سجده می رویم و هفت عضو بدن؛ یعنی پیشانی، کف دو دست، سر زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا را بر زمین گذاشته و می گوییم:
"سبحان ربی الاعلی وبحمده"
یا "سبحان الله" را سه مرتبه تکرار می کنیم.
در سجده نماز، باید پیشانی را روی خاک یا سنگ یا چیزهای دیگری از زمین بگذاریم.
سجده بر چیزهایی که از زمین می روید و برای خوراک و پوشاک انسان مصرف نمی شود نیز صحیح است.
مهر نماز که بیشتر در بین ما معمول است، در حقیقت قطعه خاک پاکیزه ای است که نمازگزار همراه خود دارد تا برای سجده، پیشانی را روی آن بگذارد.
سجده دوم
پس از سجده اول ، می نشینیم و بار دیگر به سجده رفته و سجده دوم را مانند سجده اول بجا می آوریم.
با تمام شدن سجده دوم، یک رکعت نماز به پایان می رسد؛ یعنی تا بدینجا، رکعت اول نماز را خوانده ایم، بنابراین بطور خلاصه، رکعت اول نماز عبارت است از:
1- تکبیره الاحرام (گفتن "الله اکبر" در آغاز نماز).
2- قرائت (خواندن حمد و سوره).
3- رکوع و ذکر آن.
4- دو سجده و ذکر آنها.
رکعت دوم
پس از تمام شدن رکعت اول نماز، بدون آن که صورت نماز به هم بخورد و یا فاصله ای ایجاد شود، از جا برخاسته، بار دیگر می ایستیم و حمد و سوره را به همان ترتیبی که در رکعت اول نماز گفته شد، می خوانیم.
قنوت
در رکعت دوم نمازهای روزانه، بعد از تمام شدن حمد و سوره و قبل از رکوع، مستحب است، دستها را روبروی صورت گرفته ودعایی بخوانیم؛ این عمل را "قنوت" گویند.
در قنوت می توان این دعا را خواند:
"ربنا آتنا فی الدنیا حسنة وفی الاخرة حسن وقنا عذاب النار"
پیامبر خدا (ص) فرمود: "کسی که قنوت نمازش طولانی تر باشد، حسابرسی او در روز قیامت راحت تر است".
پس از قنوت، رکوع وسجده ها را مانند رکعت اول بجا می آوریم.
تشهد
در رکعت دوم هر نماز، پس از تمام شدن سجده دوم باید در حالی که رو به قبله نشسته ایم "تشهد" بخوانیم؛
یعنی بگوییم:
"اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده ورسوله اللهم صل علی محمد وال محمد"
سلام
تا اینجا رکعت دوم نماز هم تمام می شود و اگر نماز دو رکعتی باشد؛ مانند نماز صبح، بعد از تشهد، با گفتن سلام، نماز را تمام می کنیم؛ یعنی می گوییم:
السلام علیک ایها النبی ورحمة الله وبرکاته
السلام علینا وعلی عباد الله الصالحین
السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
اکنون نماز صبح را فرا گرفتیم و چنانچه نمازی که می خوانیم سه رکعتی یا چهار رکعتی باشد، باید در رکعت دوم، بعد از خواندن تشهد، بدون آن که سلام نماز را بگوییم، بایستیم و رکعت سوم نماز را بخوانیم.
رکعت سوم
رکعت سوم نماز هم مانند رکعت دوم است، با این تفاوت که در رکعت دوم باید با حمد و سوره بخوانیم، ولی در رکعت سوم، سوره و قنوت ندارد و فقط "حمد" را می خوانیم و یا به جای حمد، سه مرتبه می گوییم:
"سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ وَلا اِلهَ الاّ اللهُ واللهُ اکبرُ"
پس اگز نماز مغرب می خوانیم، باید بعد از سجده دوم (در رکعت سوم) تشهد بخوانیم وبا سلام، نماز را پایان دهیم.
رکعت چهارم
اگر نمازی که می خوانیم چهار رکعتی باشد؛ یعنی: نماز ظهر یا عصر یا عشا؛ پس از سجده ها (در رکعت سوم) بدون آن که تشهد یا سلام را بخوانیم، می ایستیم و رکعت چهارم را مانند رکعت سوم انجام می دهیم و در پایان نماز؛ یعنی پس از سجده دوم می نشینیم و تشهد و سلام را می خوانیم و نماز را تمام می کنیم.
نماز برای چه؟
مقدمه:
می دانیم که شروع روز دانش آموزان با یک برنامه صبحگاهی مناسب علاوه بر پرورش روح معنوی دانش آموزان، در بالا بردن سطح آموزشی آن ها از لحاظ یادگیری تاثیرگذار است.
به عنوان مثال اگر معلم پرورشی مدرسه بتواند هر هفته یک کلاس را برای برگزاری برنامه های صبحگاه مدرسه انتخاب و هدایت نماید:
اول: تمام دانش آموزان طبق استعداد خود در امور و انجام برنامه ها مشارکت می نمایند.
دوم: طبق ایام اله برای پیدا کردن مطالب مناسب روز اجرای برنامه به دنبال مطالبی از قبیل شعر، مقاله، طنز و غیره هستند.
سوم: مراسم آغازین مدرسه از یکنواخت بودن و احیاناً خسته کننده بودن به پویایی و سرشار بودن تبدیل می شود.
یکی از کارهایی که در اکثر مدارس کشور عزیزمان انجام می شود، خواندن آیاتی از قرآن مجید می باشد، در این زمینه چنان چه دانش آموزان بتوانند علاوه بر شنیدن آیات، با مفاهیم متعالی این معجزه الهی آشنا شوند، بی شک به هدف والای نزول وحی رهنمون گشته ایم.
در این راستا، مرکز یادگیری جهت غنی سازی برنامه های صبحگاه مدارس، به بررسی و تفسیر برخی از آیات قرآن پرداخته است. در این قسمت سعی شده، تفسیر به زبان ساده و قابل درک برای دانش آموزان ارائه گردد.
در این مقاله برخی از آیات سوره طه مورد بررسی قرار می گیرد...
آیات 13 تا 37 سوره طه ( صفحه 313) ، مربوطه توسط یکی از دانش آموزان قرائت شود.
شما می توانید برای شنیدن فایل صوتی آیات این صفحه کلیک نمایید.
جهت دریافت فایل صوتی آیات فوق، کلیک کنید.
در همه ی بیست و پنج آیه ی 13 تا 37 سوره ی طه از صفحه ی 313 ، به‌انضمام چهار آیه ی پایانی صفحه ی قبل و نیزآیات صفحات بعد، بخش‌های مهمّی از سرگذشت پرماجَرای موسی(ع) تشریح شده‌که بنای ما، پرداختن به دومین آیه ی این‌صفحه است.
خدا در آیه ی 14 می‌فرماید: «إنّی أنَا الله، لا إلهَ إلاّ أنَا»؛ «به‌طور یقین، من،آری من، الله هستم‌که جز من معبودی نیست».
«فَاعبُدنی»؛ «پس، مرا عبادت‌کن»؛ «وَ أقِمِ الصَّلاه لِذِکری»؛ «و نماز را برای استقرار یاد من در قلب، به‌پا دار».
در واقع، این آیه مقصود اصلی از تشریع نماز را نشان داده که هدف از آن، «ذکر و یاد خدا و توجّه قلبی به او»ست نه همین اعمال بدنی، از قیام و رکوع و سجودِ خالی از توجّه دل که ما انجام میدهیم و غالباً هم نتیجه‌ای نمی‌گیریم و اَحیاناً این‌شبهه نیز در فکرمان پیدا می‌شودکه پس،کجاست‌آن‌آثار نماز با آن‌همه‌عظَمت، در زندگی ما؟! و هیچ، به فکرمان هم نمی‌رسدکه‌آخِر،آن‌کس‌که دستور نماز داده،گفته‌است: «أقِمِ الصَّلاه لِذِکری»؛آن‌نمازی نماز است‌که مولّد ذکر من باشد و یاد مرا در دل‌ها زنده‌کند و نمازگزار خود را در حضور من ببیند و مرا حاضر و ناظر بر افکار و اعمال خود بداند.
«ذکر خدا» هم، تنها، تلفّظ به الفاظ سُبحانَ‌الله
و لاإلهَ‌إلاَّالله نیست! «ذکر و یاد»، امری قلبی است نه زبانی! زبان اگر
به استخدام قلب درآمد و به تحریک دل، متحرّک شد، «ذکر» است و ارزش دارد؛ وگرنه، جز
تَمَوُّج و موج زدنی در هوا، چیز دیگری نخواهد بود! اگر نماز ما، واقعاً «ذکر و یاد خدا» بود و خدا را حاکم در شئون زندگی ما می‌ساخت،
اینک، قیافه ی زندگی ما، اعمّ از مادّی و معنوی، دگرگون شده بود و ما، این
چنین نبودیم که اکنون هستیم!
در قرآن، چقدر سخن از «یاد خدا» به میان آمده و اصرار بر این دارد که بفهماند ریشه ی اصلی تمام عبادات، «یاد خدا» و مقصود نهایی از آن ها نیز «یاد او»ست. حتّی در آیه ی: إنَّ الصَّلاهَ تَنهی عَنِ الفَحشاءِ وَ المُنکَر، که اثر مهمّ نماز، پاک‌سازی جامعه از پلیدی‌ها بیان شده، پس ازآن می‌فرماید: وَ لَذِکرُ اللهِ أکبَر؛ یعنی، بزرگتر از تمام فواید، اینکه نماز، «یاد خدا» را در دل‌ها احیا می‌کند و نتیجتاً فرمان خدا را حاکم بر تمام شۆون زندگی‌آدمیان می‌گردانَد! فایده ی «یاد خدا» در دل‌ها و حکومت فرمان خدا در شۆون مختلف زندگی نیز، طبق آیه ی شریفه ی:ألا بِذِکرِ اللهِ تَطمَئِنُّ القُلوب، طُمَأنینه وآرامش است.
این، دنیای امروزِ ماست‌که می‌بینیم بر اثر فراموش‌کردن خدا و افتادن دنبال غیرخدا، هرچه، تقلاّ و تلاش می‌کند، آرامش وآسایش نمی‌یابد! و ترس و وحشت و ناامنی، از همه‌سو، بر او می‌بارد. درحالی‌که‌آفریدگار مهربان، ندا می‌کند: ای راه‌گم‌کردگان، فَاذکُرونی، أذکُرکُم؛ «یاد من»کنید تا من هم یاد شما کنم؛ با من باشید تا من هم با شما باشم.
باد بر تخت سلیمـان رفـت کـژ پس سلیمان گفت: بادا، کژ مَغَژ
باد هم‌گفت ای سلیمان‌کژ مرو ور روی‌کژ ازکژم خشمین مشو
از ترازو کم کنی من کم کنـم تا تو با من روشنی، من روشنـم
یا أیُّهَا الَّذینَ‌آمَنوا، إذا نودِیَ لِلصَّلاهِ مِن یَومِ الجُمُعَه، فَاسعَوا إلی ذِکرِ الله؛ در این آیه هم ملاحظه می‌فرمایید از نماز، تعبیر به: ذِکرُ الله، شده‌است‌که حقیقت نماز، «ذکر خدا و دل به یاد خدا بودن» است.
و عجیب این که: قرآن، تمام همّش، احیای «ذکر و یاد خدا»ست، ولی متَأسّفانه، ما تمام همّمان، آب و رنگ دادن به ظواهرکار است و افزودن بر تشریفات ظاهر قرآن و نماز و مسجد و منبر و محراب!
و راستی‌که ما، هدف را گم‌کرده‌ایم و لذاست که میان راه، حیران شده‌ایم!
قرآن،اُولُواالألباب را معرّفی می‌کند: إنَّ فی خَلقِ السَّماواتِ وَ الأرض وَ اختِلافِ اللَّیلِ وَ النَّهار لآیاتٍ لاُولِی الألباب؛ به‌یقین درآفرینش‌آسمان‌ها و زمین و رفت وآمد شب و روزآیات و نشانه‌هایی است برای خردمندان؛ اَلَّذینَ یَذکُرونَ الله قِیاماً وَ قُعوداً وَ عَلی جُنوبِهِم؛ آن ها کسانی هستند که خدا را یاد می‌کنند درحالی که ایستاده یا نشسته یا به‌پهلو خوابیده‌اند؛ وَ یَتَفَکَّرونَ فی خَلقِ السَّماواتِ وَ الأرض: رَبَّنا ماخَلَقتَ هذا باطِلا، سُبحانَک، فَقِنا عَذابَ النّار؛ و درآفرینش آسمان‌ها و زمین می‌اندیشند و می‌گویند: منزّهی تو ای پروردگار ما، این‌نظام را به‌باطل نیافریده‌ای، ما را از عذاب‌آتش دور نگه‌دار.
یعنی، اُولُواالألباب، پیوسته، با «یاد خدا» وآخرت زندگی می‌کنند و خود را آماده برای لقای خدا می‌سازند.
امام امیرالمۆمنین(ع) نیز در نهج‌البلاغه ی شریف، سخن از
«ذکر و یاد خدا» به میان آورده و فرموده است: إنَّ الله سُبحانَهُ وَ تَعالی، جَعَلَ الذِّکرَ
جَلاءً لِلقُلوب، تَسمَعُ بِهِ بَعدَ الوَقرَه، وَ تُبصِرُ بِهِ بَعدَ العَشوَه،
وَ تَنقادُ بِهِ بَعدَ المُعانَدَه؛ خداوند، یادش را
وسیله‌ای برای جلا و صیقل دل‌ها قرار داده که دل‌ها پس از ناشنوایی، به‌سبب یاد
خدا شنوا می‌شوند و پس از نابینایی، بینا و پس از ستیزه‌گری، تسلیم می‌گردند.
حاصل این که: ما، از لحاظ «ذکر و به یاد خدا بودن»، بسیار کسری داریم و از همین جهت است که از اعمال عبادی خویش، آن بهره ی معنوی را که باید ببریم، نمی‌بریم!
تهیه: علی هندی - ویراستار: سید علی مرتضوی
نماز های واجب
نمازهای واجب شش تا است :
اول . نماز یومیه
دوم . نماز آیات
سوم . نماز میت
چهارم . نماز طواف واجب خانه کعبه
پنجم . نمازی که بواسطه اجاره و نذر و قسم و عهد واجب میشود
ششم . نماز قضای پدر و مادر که بر پسر بزرگتر واجب است
منبع : رساله توضیح المسائل آیت الله العظمی بروجردی