مسائل اذان و اقامه

اذان و اقامه مسأله برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان واقامه بگویند ، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان ، مستحب است سه مرتبه بگویند الصلاه و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاه را به قصد رجاء بگوید . مسأله مستحب است در روز اولی که بچه بدنیا میآید یا پیش از آن که بند نافش بیفتد ، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگویند . مسأله اذان هیجده جمله است : الله اکبر چهار مرتبه اشهد ان لا اله الا الله اشهد ان محمدا رسول الله ، حی علی الصلاه ، حی علی الفلاح ، حی علی خیر العمل ، الله اکبر ، لا اله الا الله هر یک دو مرتبه ، واقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبر از اول اذان و یکمرتبه لا اله الا الله از آخر آن کم میشود و بعد از گفتن حی علی خیر العمل باید دو مرتبه قد قامت الصلاه اضافه نمود . مسأله اشهد ان علیا ولی الله جزء اذان و اقامه نیست ولی خوبست بعد از اشهد ان محمدا رسول الله ، به قصد قربت گفته شود . ترجمه اذان و اقامه الله اکبر یعنی خدای تعالی بزرگتر از آنست که او را وصف کنند . اشهد ان لا اله الا الله یعنی شهادت میدهم که غیر خدائی که یکتا وبیهمتا است خدای دیگری سزاوار پرستش نیست اشهد ان محمدا رسول الله یعنی شهادت میدهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه وآله وسلم پیغمبر و فرستاده خدا است . اشهد ان علیا امیر المؤمنین و ولی الله یعنی شهادت میدهم که حضرت علی علیه الصلاه والسلام امیر المؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است . حی علی الصلاه یعنی بشتاب برای نماز حی علی الفلاح یعنی بشتاب برای رستگاری . حی علی خیر العمل یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است . قد قامت الصلاه یعنی به تحقیق نماز بر پا شد . لا اله الا الله یعنی خدائی سزاوار پرستش نیست مگر خدائی که یکتا و بیهمتا است . مسأله بین جمله‌های اذان و اقامه باید خیلی فاصله نشود و اگر بین آنها بیشتر از معمول فاصله بیندازد ، باید دوباره آنرا از سر بگیرد . مسأله اگر در اذان واقامه صدا را در گلو بیندازد چنانچه غنا شود ، یعنی بطور آوازه‌خوانی که در مجالس لهو و بازیگری معمول است اذان و اقامه را بگوید ، حرام است و اگر غنا نشود مکروه میباشد . مسأله در پنج نماز اذان ساقط میشود : اول نماز عصر روز جمعه . دوم نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی حجه است . سوم نماز عشاء شب عید قربان ، برای کسی که در مشعر الحرام باشد . چهارم نماز عصر و عشاء زن مستحاضه ، پنجم نماز عصر و عشاء کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند و در این پنج نماز در صورتی اذان ساقط میشود که با نماز قبلی فاصله نشود یا فاصله کمی بین آنها باشد ، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد . مسأله اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند ، کسی که با آن جماعت نماز میخواند ، نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید . مسأله اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده تا وقتی که صفها بهم نخورده و جمعیت متفرق نشده ، نمیتواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید در صورتی که برای جماعت اذان واقامه گفته شده باشد . مسأله در جائی که عده‌ای مشغول نماز جماعتند ، یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است ، اگر انسان بخواند فرادی یا با جماعت دیگری که برپا میشود نماز بخواند ، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط میشود : اول آن که برای آن نماز ، اذان و اقامه گفته باشند . دوم آن که نماز جماعت باطل نباشد . سوم آن که نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد ، پس اگر نماز جماعت ، داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند ، مستحب است اذان و اقامه بگوید . مسأله اگر در شرط دوم از شرطهائی که در مسأله پیش گفته شده شک کند ، یعنی شک کند که نماز جماعت صحیح بوده یا نه ، اذان واقامه از او ساقط است ولی اگر در یکی از دو شرط دیگر شک کند مستحب است اذان و اقامه بگوید . مسأله کسی که اذان و اقامه دیگری را میشنود مستحب است هر قسمتی را که میشنود بگوید ولی از ( حی علی الصلاه ) تا ( حی علی خیر العمل ) را به امید ثواب بگوید . مسأله کسی که اذان و اقامه دیگری را شنیده ، چه با او گفته باشد یا نه ، در صورتی که بین آن اذان و اقامه و نمازی که میخواهد بخواند زیاد فاصله نشده باشد ، میتواند برای نماز خود اذان واقامه نگوید . مسأله اگر مرد اذان زن را با قصد لذت بشنود ، اذان از او ساقط نمیشود . بلکه اگر قصد لذت هم نداشته باشد ، ساقط شدن اذان اشکال دارد . مسأله اذان و اقامه نماز جماعت را باید مرد بگوید ، ولی در جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگوید کافی است . مسأله  اقامه باید بعد از اذان گفته شود و اگر قبل از اذان بگویند صحیح نیست . مسأله اگر کلمات اذان واقامه را بدون ترتیب بگوید ، مثلا حی علی الفلاح را پیش از حی علی الصلاه بگوید باید از جائی که ترتیب بهم خورده ، دوباره بگوید . مسأله باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بین آنها بقدری فاصله دهد که اذانی را که گفته اذان این اقامه حساب نشود مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشود ، مستحب است دوباره برای آن نماز ، اذان واقامه بگوید . مسأله اذان و اقامه باید به عربی صحیح گفته شود ، پس اگر به عربی غلط بگوید ، یا بجای حرفی حرف دیگر بگوید ، یا مثلا ترجمه آنها را به فارسی بگوید صحیح نیست . مسأله اذان واقامه باید بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود و اگر عمدا یا از روی فراموشی پیش از وقت بگوید باطل است .   مسأله اگر پیش از گفتن اقامه شک کند که اذان گفته یا نه باید اذان را بگوید ، ولی اگر مشغول اقامه شود و شک کند که اذان گفته یا نه ، گفتن اذان لازم نیست . مسأله اگر در بین اذان یا اقامه پیش از آن که قسمتی را بگوید شک کند که قسمت پیش از آن را گفته یا نه ، باید قسمتی را که در گفتن آن شک کرده بگوید ، ولی اگر در حال گفتن قسمتی از اذان یا اقامه شک کند که آنچه پیش از آن است گفته یا نه ، گفتن آن لازم نیست . مسأله مستحب است انسان در موقع گفتن اذان ، رو به قبله بایستد و با وضو یا غسل باشد و دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نماید و بکشد و بین جمله‌های اذان کمی فاصله دهد وبین آنها حرف نزند . مسأله مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد و آنرا از اذان آهسته‌تر بگوید و جمله‌های آنرا به هم نچسباند ، ولی به اندازه‌ای که بین جمله‌های اذان فاصله میدهد ، بین جمله‌های اقامه فاصله ندهد . مسأله مستحب است بین اذان و اقامه یک قدم بردارد ، یا قدری بنشیند یا سجده کند ، یا ذکر بگوید یا دعا بخواند ، یا قدری ساکت باشد یا حرفی بزند یا دو رکعت نماز بخواند ولی حرف زدن بین اذان و اقامه نماز صبح مستحب نیست ، ولی نماز خواندن بین اذان و اقامه نماز مغرب را به امید ثواب بیاورد . مسأله مستحب است کسی را که برای گفتن اذان معین میکنند ، عادل و وقت شناس و صدایش بلند باشد و اذان را در جای بلند بگوید.     **اندیشه قم