احکام نمازجمعه

(استفتائات مقام معظم رهبری) س 606: نظر جنابعالى درباره شرکت در نماز جمعه با توجه به اینکه در عصر غیبت حضرت حجت «عجل الله تعالى فرجه الشریف» به سر مى بریم، چیست؟ اگر افرادى اعتقاد به عدالت امام جمعه نداشته باشند، آیا تکلیف شرکت در نماز جمعه از آنان ساقط مى شود؟ ج: هر چند نماز جمعه در عصر حاضر واجب تخییرى است و حضور در آن واجب نیست، ولى با توجه به فوائد و آثار شرکت در آن، سزاوار نیست که مؤمنین خود را از برکات حضور در این نماز به مجرد تشکیک در عدالت امام جمعه و یا عذرهاى واهى دیگر، محروم سازند. س 607: معناى وجوب تخییرى در مسأله نماز جمعه چیست؟ ج: معناى آن این است که مکلّف در اداى فریضه واجب ظهر روز جمعه بین خواندن نماز جمعه یا نماز ظهر مخیر است. س 608: نظر جنابعالى در مورد شرکت نکردن در نماز جمعه بر اثر بى مبالاتى، چیست؟ ج: ترک حضور و شرکت نکردن در نماز عبادى سیاسى جمعه به خاطر اهمیت ندادن به آن، شرعا مذموم است. س 609: بعضى از مردم به دلیل عذرهاى واهى و گاهى بر اثر اختلاف دیدگاهها، در نماز جمعه شرکت نمى کنند، نظر جنابعالى در این باره چیست؟ ج: نماز جمعه هر چند واجب تخییرى است، ولى خوددارى از شرکت در آن بصورت دائمى وجه شرعى ندارد. س 610: آیا اقامه نماز جماعت ظهر همزمان با اقامه نماز جمعه در مکان دیگرى نزدیک محل اقامه نماز جمعه جایز است؟ ج: این کار فى نفسه اشکال ندارد و موجب برائت ذمّه مکلّف از فریضه ظهر جمعه مى شود، زیرا در عصر حاضر، نماز جمعه واجب تخییرى است، ولى با توجه به اینکه اقامه نماز جماعت ظهر در روز جمعه در مکانى نزدیک محل اقامه نماز جمعه باعث تفرقه صفوف مؤمنین مى شود و چه بسا در نظر مردم بى احترامى و اهانت به امام جمعه و کاشف از بى اعتنائى به نماز جمعه است، بنابراین سزاوار است که مؤمنین اقدام به انجام آن نکنند، و حتى در صورتى که مستلزم مفاسد و حرام باشد، واجب است از اقامه آن اجتناب کنند. س 611: آیا خواندن نماز ظهر در فاصله زمانى بین نماز جمعه و نماز عصر، جایز است؟ اگر نماز عصر را شخصى غیر از امام جمعه بخواند، آیا اقتدا به او در نماز عصر جایز است؟ ج: نماز جمعه مجزى از نماز ظهر است، ولى خواندن آن بعد از نماز جمعه از باب احتیاط اشکال ندارد و اقتدا در نماز عصر روز جمعه به غیر امام جمعه اشکال ندارد، ولى هرگاه بخواهد با مراعات احتیاط در خواندن نماز ظهر پس از خواندن نماز جمعه نماز عصر را به جماعت بخواند، احتیاط کامل این است که به کسى اقتدا نماید که نماز ظهر را احتیاطا بعد از نماز جمعه خوانده است. س 612: اگر امام جمعه نماز ظهر را بعد از نماز جمعه نخواند، آیا مأموم مى تواند آن را احتیاطا به جا آورد؟ ج: براى او جایز است. س 613: آیا بر امام جمعه کسب اجازه از حاکم شرع واجب است؟ مراد از حاکم شرع چه کسى است؟ و آیا این حکم در شهرهاى دور دست هم جارى است؟ ج: اصل جواز امامت براى اقامه نماز جمعه متوقف بر این اجازه نیست، ولى ترتب احکام نصب وى براى امامت جمعه متوقف بر این است که منصوب از طرف ولى امر مسلمین باشد و این حکم شامل هر سرزمین و شهرى که ولى امر مسلمین در آن حاکم و مطاع است، مى شود. س 614: آیا جایز است امام جمعه منصوب در صورت نبودن مانع یا معارض نماز جمعه را در غیر از مکانى که براى آنجا نصب شده، اقامه نماید؟ ج: این عمل فى نفسه جایز است، ولى ا حکام انتصاب براى امامت جمعه بر آن مترتب نمى شود. س 615: آیا انتخاب امام جمعه موقت باید به وسیله ولى فقیه باشد یا اینکه خود ائمه جمعه مى توانند افرادى را به عنوان امام جمعه موقت انتخاب نمایند؟ ج: جایز است امام جمعه منصوب شخصى را به عنوان جانشین موقت براى خودش انتخاب کند، ولى بر امامت فرد نائب، احکام انتصاب از طرف ولى فقیه مترتب نمى شود. س 616: اگر مکلّف امام جمعه منصوب را عادل نداند و یادر عدالت او شک داشته باشد، آیا براى حفظ وحدت مسلمانان مى تواند به او اقتدا کند؟ آیا کسى که در نماز جمعه شرکت نمى کند، جایز است دیگران را تشویق به عدم حضور در آن نماید؟ ج: اقتدا به کسى که او را عادل نمى داند و یا در عدالت وى شک دارد، صحیح نیست و نماز جماعت او هم صحیح نمى باشد، ولى حضور و شرکت در نماز جماعت براى حفظ وحدت اشکال ندارد، و در هر صورت حق ندارد دیگران را ترغیب و تشویق به عدم حضور در نماز جمعه کند. س 617: شرکت نکردن در نماز جمعه که براى مکلّف دروغگوئىف امام جمعه آن ثابت شده است، چه حکمى دارد؟ ج: مجرد کشف خلاف چیزى که امام جمعه گفته، دلیل بر دروغگوئى او نیست، زیرا ممکن است گفته او از روى اشتباه یا خطا و یا توریه باشد، و سزاوار نیست انسان به مجرد توهّم خروج امام جمعه از عدالت، خود را از برکات نماز جمعه محروم نماید. س 618: آیا تشخیص و احراز عدالت امام جمعه منصوب از طرف امام راحل یا ولى فقیه عادل، بر مأموم واجب است، یا اینکه انتصاب او به امامت جمعه براى اثبات عدالت وى کافى است؟ ج: اگر نصب او به امامت جمعه موجب وثوق و اطمینان مأموم به عدالت وى شود، در صحت اقتدا به او کافى است. س 619: آیا تعیین امام جماعت براى مساجد از طرف علماى مورد اطمینان، یا تعیین ائمه جمعه از طرف ولىّ امر مسلمین، نوعى شهادت بر عدالت آنان محسوب مى شود یا اینکه باید در باره عدالت آنان تحقیق شود؟ ج: اگر نصب امام جمعه یا جماعت موجب اطمینان به عدالت وى شود، اقتدا به او جایز است. س 620: در صورت شک در عدالت امام جمعه و یا خداى نکرده یقین به عدم آن، آیا اعاده نمازهائى که پشت سر او خوانده ایم، واجب است؟ ج: اگر شک در عدالت یا یقین به عدم عدالت بعد از فراغ از نماز باشد، نمازهاى خوانده شده صحیح است و اعاده آنها واجب نیست. س 621: شرکت در نماز جمعه که از طرف دانشجویان کشورهاى اسلامى در کشورهاى اروپائى و غیر آنها برگزار مى شود و بیشتر شرکت کنندگان در آن و همچنین امام جمعه از برادران اهل سنت هستند، چه حکمى دارد؟ و در این صورت آیا خواندن نماز ظهر بعد از اقامه نماز جمعه واجب است؟ ج: شرکت در آن براى حفظ وحدت و اتحاد مسلمانان اشکال ندارد و خواندن نماز ظهر واجب نیست. س 622: در یکى از شهرهاى پاکستان مدت چهل سال است که نماز جمعه برگزار مى شود. در حال حاضر شخصى بدون رعایت فاصله شرعى بین دو نماز جمعه، اقدام به برگزارى نماز جمعه دیگرى نموده که منجر به بروز اختلاف بین نمازگزاران شده است، این عمل شرعا چه حکمى دارد؟ ج: انجام هر گونه کارى که منجر به بروز اختلاف بین مؤمنین و پراکندگى صفوف آنان شود، جایز نیست، چه رسد به مثل نماز جمعه که از شعائر اسلامى و از مظاهر وحدت صفوف مسلمانان است. س 623: خطیب مسجد جامع جعفرى در راولپندى اعلام نموده که نماز جمعه به علت کارهاى ساختمانى در آن برگزار نخواهد شد، و اکنون که عملیات تعمیر مسجد به پایان رسیده، با مشکلى مواجه شده ایم و آن اینکه در فاصله چهار کیلومترى ما نماز جمعه در مسجد دیگرى اقامه مى شود. با توجه به مسافت مزبور آیا اقامه نماز جمعه در مسجد جامع جعفرى صحیح است یا خیر؟ ج: اگر فاصله بین دو نماز جمعه یک فرسخ شرعى نباشد، نماز جمعه اى که بعد از نماز جمعه اول برگزار مى شود، باطل است و در صورتى که مقارن هم اقامه شوند هر دو باطل مى باشند. س 624: آیا خواندن نماز جمعه که به صورت جماعت اقامه مى شود، به طور فرادى صحیح است؟ بدین معنى که شخصى نماز جمعه را به صورت فرادى در کنار کسانى که آن را به نحو جماعت برگزار مى کنند، بخواند. ج: از شرائط صحت نماز جمعه، این است که به صورت جماعت اقامه شود. نماز جمعه به نحو فرادى صحیح نیست. س 625: کسى که نمازش شکسته است آیا مى تواند آن را به صورت جماعت پشت سر امام جمعه بخواند؟ ج: نماز جمعه از مأموم مسافر صحیح و مجزى از نماز ظهر است. س 626: آیا ذکر نام مبارک حضرت زهرا سلام الله علیها به عنوان یکى از ائمه مسلمانان در خطبه دوم نماز جمعه واجب است؟ یا اینکه واجب است ذکر نام آن حضرت به قصد استحباب باشد؟ ج: عنوان ائمه مسلمین شامل حضرت زهراى مرضیه علیها السلام نمى شود و ذکر نام مبارک آن حضرت در خطبه نماز جمعه واجب نیست، ولى تبرک جستن به ذکر نام شریف آن حضرت اشکال ندارد، بلکه امرى پسندیده و موجب اجر و ثواب است. س 627: در حالى که امام جمعه نماز جمعه رااقامه مى کند، آیا مأموم مى تواند براى خواندن نماز واجب دیگرى به او اقتدا نماید؟ ج: صحت آن، محل اشکال است. س 628: آیا خواندن خطبه هاى نماز جمعه قبل از وقت ظهر شرعى صحیح است؟ ج: خواندن آن قبل از زوال جائز است، ولى احتیاط آن است که قسمتى از آن در وقت ظهر باشد. س 629: اگر مأموم چیزى از خطبه هاى نماز جمعه را درک نکند، بلکه فقط هنگام نماز حاضر شود و به امام جمعه اقتدا نماید. آیا نماز او صحیح و مجزى است؟ ج: نماز او صحیح و مجزى است، حتى اگر امام را در رکوع رکعت آخر نماز جمعه درک کند. س 630: نماز جمعه در شهر ما یک ساعت و نیم بعد از اذان ظهر اقامه مى شود، آیا این نماز مجزى از نماز ظهر است یا اینکه اعاده آن لازم است؟ ج: وقت نماز جمعه از اول زوال خورشید شروع مى شود و أحوط آن است که از اوائل عرفى زوال در حدود یکى دو ساعت به تأخیر نیفتد. س 631: کسى که توانائى رفتن به نماز جمعه را ندارد، آیا مى تواند نمار ظهر و عصر را در اوائل وقت بخواند یا اینکه باید صبر کند تا نماز جمعه تمام شود و بعد از آن نماز ظهر و عصر را بخواند؟ ج: صبر کردن بر او واجب نیست و مى تواند نماز ظهر و عصر را در اول وقت بخواند. س 632: اگر امام جمعه منصوب، سالم و حاضر در محل برگزارى نماز جمعه باشد، آیا جایز است، که امام جمعه موقت را مکلّف به اقامه نماز جمعه نماید؟ آیا صحیح است به امام جمعه موقت اقتدا کند؟ ج: اقامه نماز جمعه به امامت نایب امام جمعه منصوب و اقتداى امام منصوب به نائب خود اشکال ندارد.