اولین نماز جمعه در اسلام

بزرگترین اجتماع عبادى سیاسى هفته

آیات 9 تا 11 سوره جمعه، پیرامون یکى از مهمترین وظایف اسلامى که در تقویت پایه‌هاى ایمان تاثیر فوق‌العاده دارد، و از یک نظر هدف اصلى سوره را تشکیل مى‌دهد؛ یعنى نماز جمعه و بعضى از احکام آن سخن می‌گوید.

نخست همه مسلمانان را مخاطب قرار داده مى‌فرماید: اى کسانى که ایمان آورده‌اید! هنگامى که براى نماز روز جمعه اذان گفته مى‌شود به سوى ذکر خدا(خطبه و نماز) بشتابید و خرید و فروش را رها کنید، این براى شما بهتر است اگر مى‌دانستید.

«نودى» صیغه مجهول نادی از با مفاعله می باشد از ماده «نداء» به معنى بانگ برآوردن است، و در اینجا به معنى اذان است، زیرا در اسلام ندایى براى نماز جز اذان نداریم به استثناء برخی نمازها مانند نماز عیدین و نماز میت . به این ترتیب هنگامى که صداى اذان نماز جمعه بلند مى‌شود، مردم موظفند کسب و کار را رها کرده، به سوى نماز که مهمترین یاد خدا است بشتابند.

اما این که چرا روز "جمعه" را به این نام نامیده‌اند؟ به خاطر اجتماع مردم در این روز براى نماز است .

منظور از "ذکر الله" در آیات سوره سوره، در درجه اول نماز است، ولى مى‌دانیم که خطبه‌هاى نماز جمعه هم که آمیخته با ذکر خدا است، در حقیقت بخشى از نماز جمعه است، بنابراین باید براى شرکت در آن نیز تسریع کرد.

تعبیر به "قائما" در آیات سوره جمعه، نشان مى‌دهد که پیامبر(صلى الله علیه و آله) ایستاده، خطبه نماز جمعه را مى‌خواند، چنانکه در حدیثى از "جابر بن سمره" نقل شده که مى‌گوید: "هرگز رسول خدا(صلى الله علیه و آله) را در حال خطبه، نشسته ندیدم و هر کس بگوید نشسته خطبه مى‌خواند، تکذیبش کنید."

در حدیثی از امام باقر(علیه‌السلام) مى‌خوانیم: نماز جمعه واجب است و اجتماع براى آن با امام(معصوم) واجب است، هر گاه مردى بدون عذر، سه جمعه را ترک گوید عمل واجبی را ترک گفته و کسى سه فریضه را بدون علت ترک نمى‌کند، مگر منافق .

در تفسیر"درالمنثور" آمده است که اولین کسى که نشسته، خطبه نماز جمعه را خواند، معاویه بود!

نخستین نماز جمعه در اسلام

در بعضى از روایات اسلامى آمده است که مسلمانان مدینه، پیش از آن که پیامبر(صلى الله علیه و آله) هجرت کند، با یکدیگر صحبت کردند و گفتند: یهود در یک روز هفته اجتماع مى‌کنند(روز شنبه) و نصارى نیز روزى براى اجتماع دارند(یکشنبه) خوب است ما هم روزى قرار دهیم و در آن روز جمع شویم و ذکر خدا گوییم و شکر او را بجا آوریم، آنها روز قبل از شنبه را که در آن زمان "یوم العروبه" نامیده مى‌شد، براى این هدف برگزیدند، و به سراغ  "اسعد بن زراره"، یکى از بزرگان مدینه رفتند، او نماز را به صورت جماعت با آنها بجا آورد و به آنها اندرز داد و آن روز، روز جمعه نامیده شد، زیرا روز اجتماع مسلمین بود.

"اسعد" دستور داد گوسفندى را ذبح کردند و نهار و شام، همگى از همان یک گوسفند بود، چرا که تعداد مسلمانان در آن روز، بسیار کم بود ... و این نخستین جمعه‌اى بود که در اسلام تشکیل شد.

اما اولین جمعه‌اى که رسول خدا(صلى الله علیه و آله) با اصحابش تشکیل دادند، هنگامى بود که به مدینه هجرت کرد، وارد مدینه شد، و آن روز، روز دوشنبه دوازدهم ربیع الاول هنگام ظهر بود، حضرت، چهار روز در "قبا" ماندند و مسجد قبا را بنیان نهادند، سپس روز جمعه به سوى مدینه حرکت کرد (فاصله میان قبا و مدینه بسیار کم است و امروز قبا یکى از محله‌هاى داخل مدینه است) و به هنگام نماز جمعه به محله "بنى سالم" رسید، و مراسم نماز جمعه را در آنجا برپا داشت، و این اولین جمعه‌اى بود که رسول خدا (صلى الله علیه و آله) در اسلام بجا آورد، خطبه‌اى هم در این نماز جمعه خواند که اولین خطبه حضرت در مدینه بود.

نماز مستان

هوالحی 

نماز مستان اوج نماز است و اوج وحدت و یکی شدن زیرا دویی و من و خدا نوعی شرک است . انسان تنها با نابودی خود می تواند نماز بجا آورد که مولانا اینگونه بود و نماز او سماع مستانه بود و این مستی روح نماز است روح توحید و یکی شدن . انسان فقط خدا را می بیند چشم او و گوش او و زبان او و ...... 

چو نماز شام هر کس بنهد چراغ و خوانی

منم و خیال یاری غم و نوحه و فغانی

چو وضو ز اشک سازم بود آتشین نمازم

در مسجدم بسوزد چو بدو رسد اذانی

رخ قبله‌ام کجا شد که نماز من قضا شد

ز قضا رسد هماره به من و تو امتحانی

عجبا نماز مستان تو بگو درست هست آن

که نداند او زمانی نشناسد او مکانی

عجبا دو رکعت است این عجبا که هشتمین است

عجبا چه سوره خواندم چو نداشتم زبانی

در حق چگونه کوبم که نه دست ماند و نه دل

دل و دست چون تو بردی بده ای خدا امانی

به خدا خبر ندارم چو نماز می‌گزارم

که تمام شد رکوعی که امام شد فلانی

پس از این چو سایه باشم پس و پیش هر امامی

که بکاهم و فزایم ز حراک سایه بانی

به رکوع سایه منگر به قیام سایه منگر

مطلب ز سایه قصدی مطلب ز سایه جانی

ز حساب رست سایه که به جان غیر جنبد

که همی‌زند دو دستک که کجاست سایه دانی

چو شه است سایه بانم چو روان شود روانم

چو نشیند او نشستم به کرانه دکانی

چو مرا نماند مایه منم و حدیث سایه

چه کند دهان سایه تبعیت دهانی

نکنی خمش برادر چو پری ز آب و آذر

ز سبو همان تلابد که در او کنند یا نی

                                                       دیوان شمس

نماز تشریعی

اما 

یک نماز تشریعی داریم که احساس نیاز به خالق حق تعالی است هر زمان احساس بی نیازی کنیم از حالت نماز خارج و به کفر مبتلا می شویم و یا احساس نیاز به غیر کنیم باز هم دچار شرک می شویم.

نیاز به خدا موجب یاد خدا  می شود  و ذکر خدا نماز است . هر چه نیاز بیشتر نماز هم بیشتر می شود . این نیاز غیر از علم به واقعیت است همه ی مسلمانان  خدا را قبول دارند اما اکثرا فراموش می کنیم و فراموشی خدا موجب کفر و شرک و گناه می شود و  نیاز موجب یاد می شود و یاد خدا روشنی بخش دل ها و نور و نماز است.

نماز سیاه

بسم الله الرحمن الرحیم 

فخلف من بعدهم خلف أضاعوا الصلوه و اتبعوا الشهوات فسوف یلقون غیا

آنگاه پس از آنان، نسلی به جایشان آمدند که نماز را تباه ساختند و از هوس ها پیروی کردن، پس به زودی، با شر و نکبتی [بزرگ] رو به رو خواهند شد. (سوره ی مریم، آیه ی 59) 

انسان مراقب کودک خود است مراقب پول و کار و ماشین خود است اما از نماز خود و از عفت خود محافظت نمی کند در حالی که وظیفه و کار اصلی ما مراقبت از نماز است که نماز ماضایع و تباه و فاسد نشود .  

رسول خدا (ص) می فرمایند: کسی که بی سبب نماز واجب خود را ترک کند تا وقت آن بگذرد و حدود آن را حفظ نکند، آن نماز تیره و تار بالا رود و گوید: خدا تو را ضایع کند، چنانکه مرا ضایع ساختی.  

نماز نور است اما می تواند به دودی سیاه تبدیل شود که موجب ضایع شدن ما شود . 

 ویل للمصلین یعنی وای بر نمازخوانی که نمازش سیاه است و جهنمی است وای بر نماز خوانی که نماز اولویت اول او نیست و آن را به تاخیر می اندازد . 

نماز مانع فحشاء است البته اگر اول وقت باشد وگرنه نماز با تاخیر همراه با تبعیت از شهوات است .  

  از رسول خدا نقل است که:

شیطان پیوسته از مؤمن هراسناک می‌ماند،مادامی که بر اوقات نمازهای پنجگانه مراقبت کند،پس اگر آنها را ضایع نماید،شیطان بر او گستاخ می‌شود و او را در گناهان بزرگ وارد می‌سازد.