احکام و آداب و ادعیه وضو

کیفیّت وضو گرفتن
در روایت آمده که امام صادق (ع ) فرمود: روزى امیرالمؤمنین (ع ) با محمّد ابن حنفیّة نشسته بودند، حضرت فرمود: اى محمّد، ظرفى آب بیاور تا براى نماز وضو بگیرم . محمّد آب آورد، حضرت آب را با دست چپ ، بر دست راستش ریختند و سپس فرمودند:بِسْمِ اللّهِ، اءَلْحَمْدُللّهِِ الَّذى جَعَلَ المآءَ طَهُوراً، وَ لَمْ یَجْعَلْهُ نَجِساً.
- به نام خدا، سپاس خدایى را که آب را پاکیزه و پاکیزه کننده قرار داد، و آن را نجس و آلوده قرار نداد.سپس [به توالت رفته ] و خود را شستشو داده و فرمودند:اءَللّهُمَّ، حَصِّنْ فَرْجى وَ اءَعِفَّهُ، وَاسْتُرْعَوْرَتى ، وَ حَرِّمنْى عَلَى النّارِ.
- خدایا، شرمگاهم را محفوظ و پاکدامن بدار، و عورتم را بپوشان ، و آن را بر آتش [جهنّم ] حرام کن .پس از آن آب در دهان گردانیده و مضمضه نموده و فرمودند:اءَللّهُمَّ، لَقِّنى حُجَّتى یَوْمَ اءَلْقاکَ، وَ اءَطْلِقْ لِسانى بِذِکْرِکَ [وَ شُکْرِکَ[
- خداوندا، روزى که با تو ملاقات مى کنم ، حجّت و دلیلم را به من تلقین نموده و بفهمان ، و زبانم را به یاد [و شکر گزارى ات ] بگشاى .سپس آب داخل بینى کرده و استنشاق نموده و فرمودند:اءَللّهُمَّ، لاتُحَرِّمْ عَلَىَّ ریحَ الْجَنَّةِ، وَ اجْعَلْنى مِمَّنْ یَشَمُّ ریحَها وَ رَوْحَها وَ رَیْحانَها وَ طیبَها.
- خدایا، بوى بهشت را بر من حرام منما، و مرا از کسانى قرار ده که بو و نسیم و بوى خوش و عطر بهشت را مى بویند.سپس صورت خویش را شسته و فرمودند:اءَللّهُمَّ، بَیِّضْ وَجْهى یَوْمَ تَسْوَدُّ فیهِ الْوُجُوهُ، [و لاتُسَوِّدُ وَجْهى یَوْمَ تَبَیُّضُ فیهِ الْوُجُوهُ[
- خداوندا، روزى که چهره ها در آن سیاه مى گردد، روى مرا سپیدگردان ، [و در روزى که رویها سفید مى گردد، مرا رو سیاه مفرما[آنگاه دست راست خویش را شسته و فرمودند:اءَللّهُمَّ، اءَعْطِنى کِتابى بِیَمینى ، وَالْخُلْدَ فِى الْجِنانِ بِیَسارى ، وَ حاسِبْنى حِساباً یَسیراً.
- خدایا، نامه عملم را به دست راستم بده ، و جاودانگى در بهشتت را به دست چپم ، و به صورت آسان از من حساب کشى بفرما.سپس دست چپ خود را شستشو داده و فرمودند:اءَللّهُمَّ، لاتُعْطِنى کِتابى بِشِمالى [وَ لا مِنْ وَرآءِ ظَهْرى [ وَ لاتَجْعَلْها مَغْلُولَةً إِلى عُنُقى ، وَ اءَعُوذُ بِکَ مِنْ مُقَطَّعاتِالنّیرانِ.
- خداوندا، کتابم را به دست چپ [و از پشت سرم ] به من مده ، و آن را بسته برگردنم قرار مده ، و به تو پناه مى برم از جامه هاى بریده و مهیّا شده از آتش .سپس سر خود را مسح نموده و فرمودند:اءَللّهُمَّ، غَشِّنى بِرَحْمَتِکَ وَ بَرَکاتِکَ وَ عَفْوِکَ [وَ عافِیَتِکَ مِنَ الْبَلْوى [
- خدایا، مرا غرق در رحمت و برکات و عفو و گذشت [و ایمن از بلا] خود بگردان .پس از آن پاهاى خویش را مسح نموده و فرمودند:اءَللّهُمَّ، ثَبِّتْنى عَلَى الصِّراطِ [الْمُسْتَقیمِ] یَوْمَ تَزَلُّ فیهِ الاَْقْدامُ، وَاجْعَلْ سَعْیى فیما یُرْضیکَ عَنّى .⁽¹⁾
- خداوندا، در روزى که قدمها مى لغزند مرا بر صراط [مستقیم ] ثابت و استوار گردان ، و سعى و کوششم را در چیزى قرار ده که موجب خرسندى تو از من گردد.سپس حضرت سرشان را بلند کرده و به محمّد نگاه نمود و فرمود: اى محمّد، هرکس مانند من وضو بگیرد، و همانند من دعا کند، خداوند - عزّوجلّ - از هر قطره [آبى که در وضوء استفاده نموده ] فرشته اى مى آفریند که تقدیس و تسبیح و تکبیر بگوید، و خداوند ثواب آن را تا روز قیامت براى او مى نویسد.

احکام و آداب وضوء
در روایاتى که از ائمّه (علیهم السلام ) در تفصیل احکام وضوء وارد شده ، آمده است که : کسى که مى خواهد وضو بگیرد، هنگام شستن صورت از اوّلِ [رستنگاه ] موى جلو سر آغاز نموده تا آخر چانه اش را مى شوید، وهنگام شستن دستها از روى دستها شروع نموده و از آرنج تا سر انگشتان را شستشو مى دهد، و به اندازه [پهناى ] سه انگشت جلو سرش را مسح مى کند، البتّه کمتر از این هم کفایت مى کند و هنگام مسح کردن روى پاها از سر انگشتان شروع نموده و تا برآمدگى روى پاها را که کعب عالى نامیده مى شود، مسح مى کند. و اگرصورت و بازوها و دستهایش را دوبار بشوید جایز است ، و بین فضیلت دو روایتى که در این باره نقل شده است جمع نموده است .

مُبطلات وضوء
و جنابت ، و مسّ میّت بعد از سرد شدن بدن میّت و پیش از غُسل دادن میّت وضو را باطل مى کند؛ و نیز خوابى که بر گوش و چشم غالب باشد، و همچنین هر چیزى که عقل را از بین مى برد، و نیز بول و غایط، و خارج شدن قطعى و یقینى باد از انسان آن را باطل مى کند. و افزون بر اینها در مورد زنان ، حیض و نفاس و استحاضه از امورى است که وضو را باطل مى کند.

پی نوشته ها :

1- در برخى از نسخه هاى کتاب به جاى ثَبِّتْنى لفظِ ثَبِّتْ قَدَمَىَّ آمده است .