تعقیبات نماز

نماز که پایان یافت، باید نشست و دعا خواند و ذکر گفت و خدا را ستایش کرد و از او 

حاجت خواست و حالت معنوی نماز و صورت زیبای عبادت و بندگی را، تا مدتی پس از اتمام 

نماز، نگه داشت. استمرار بخشیدن به حالت نماز و خواندن دعاهای مستحب، «تعقیب» نماز 

است.

تعقیبات، نوعی بدرقه نماز است. همانگونه که اذان و اقامه نوعی استقبال از نماز است.

مهمانی حق میزبان را ادا می‏کند که قبل از طعام وپس از آن نیز با صاحبخانه، گفت و 

گو و احوالپرسی و حضور در محضر داشته باشد. و گرنه آنکه خود را به سر سفره برساند و 

همین که خورد، فوراًو بی خداحافظی و بی تشکّر، برخاسته و میزبان را ترک کند، بی 

ادبی کرده است.

نماز، فریضه‏ای الهی است. ولی پیش از نماز، در مسجد و مصلاّ به انتظار آن نشستن، 

اذان و اقامه گفتن، ذکرها و دعاهای مستحب پیش از نماز را خواندن، به استقبال نماز 

رفتن است. و تعقیبات هم، بدرقه آن محسوب می‏شود. بی اعتنایی به تعقیبات، بی علاقگی 

به نماز را می‏رساند.

در قرآن می‏خوانیم: «فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ وَإِلَی‏ رَبِّکَ فَارْغَب» (122) 

چون از کاری فارغ شدی، به کار دیگری خود را مشغول کن، و به سوی پروردگارت رغبت‏نما.

پس از پایانِ فریضه و نیایِش واجب، دعا و مناجات مستحب آغاز می‏شود.

امام صادق علیه السلام می‏فرماید: همین که از نماز واجب فارغ شدی، به دعا و تعقیب 

نماز مشغول شو. دعای بعد از نمازِ صبح و ظهر و مغرب، مستجاب می‏شود. (123) 

دعاهای و تعقیب‏های مشترک و مخصوص هر نماز، در کتاب‏های دعا آمده است.