آموزش نماز
آثار و برکات نمازآموزش نماز
آثار و برکات نماز
نیّت
• انسان باید نماز را به نیّت قربت، یعنى براى انجام فرمان خداوند، بجا آورد. و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند، یا به زبان بگوید.
• اگر در نماز ظهر یا در نماز عصر نیّت کند چهار رکعت نماز میخوانم و معیّن نکند ظهر است یا عصر، نماز او اشکال دارد. و همچنین کسى که مثلاً قضاى نماز ظهر بر او واجب است، اگر در وقت نماز ظهر، بخواهد نماز ظهر یا نماز قضا بخواند، باید نمازى که میخواند در نیّت معیّن کند.
• انسان باید از اوّل تا آخر نماز، بر نیّت خود باقى باشد، پس اگر در بین نماز، طورى غافل شود که اگر بپرسند چه میکنى، نداند چه بگوید، نمازش باطل است.
• انسان باید فقط براى انجام امر خداوند نماز بخواند، پس کسى که ریا کند، یعنى براى نشان دادن به مردم نماز بخواند، نمازش باطل است، خواه فقط براى مردم باشد، یا خدا و مردم هردو را در نظر بگیرد.
• اگر فقط قسمتى از نماز را، براى غیر خدا بجا آورد، نماز باطل است، چه آن قسمت، واجب باشد مانند حمد و سوره، چه مستحب باشد، مانند قنوت، بلکه اگر تمام نماز را براى خدا بجا آورد، ولى براى نشان دادن به مردم، در جاى مخصوصى مثل مسجد، یا در وقت مخصوصى مانند اول وقت، یا به کیفیّت مخصوصى، مثلاً با جماعت نماز بخواند، نمازش باطل است.
منبع : توضیح المسائل آیت الله العظمى سید صادق شیرازى
واجبات نماز
**** واجبات نماز یازده چیز است:
اول: نیّت.
دوّم: قیام (ایستادن)
سوم: تکبیرة الاحرام، یعنى گفتن (اللهُ اَکْبَر) در اوّل نماز.
چهارم: قرائت.
پنجم: رکوع.
ششم: سجود.
هفتم: ذکر.
هشتم: تشهّد.
نهم: سلام.
دهم: ترتیب.
یازدهم: موالات، یعنى پى در پى بودن اجزاى نماز.
بعضى از واجبات نماز رکن است، یعنى اگر انسان آن را بجا نیاورد یا در نماز اضافه کند، عمدا باشد یا اشتباها، نماز باطل مىشود. و بعضى دیگر رکن نیست، یعنى اگر عمدا کم و یا زیاد شود نماز باطل مىشود، امّا اگر اشتباها کم و یا زیاد گردد، نماز باطل نمىشود. و رکن نماز پنج چیز است:
اول: نیت.
دوم: تکبیرة الاحرام.
سوم: قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام و قیام متّصل به رکوع، یعنى ایستادن پیش از رکوع.
چهارم: رکوع.
پنجم: دو سجده.
منبع : توضیح المسائل آیت الله العظمى سید صادق شیرازى
نماز حضرت صاحب الزمان علیه السّلام
نماز امام زمان ـ علیه السّلام ـ دو رکعت است، در هر رکعت حمد را یک مرتبه بخواند و «ایّاک نعبد و ایّاک نستعین» را صد مرتبه مکرر کند، بعد از آن حمد را تمام کند و سوره توحید را یک مرتبه بخواند. سپس دعای فرج را بخواند «اللّهمّ عظم البلاء و برحَ الخفاء...».[1]
منبع : [1] . سراج الشیعه، ص 102 و 103، مفاتیح الجنان، ص 78.
نماز امام حسن عسکری علیه السّلام
نماز امام حسن عسکری ـ علیه السّلام ـ چهار رکعت است، در دو رکعت اول بعد از حمد پانزده مرتبه سوره زلزلت، و در دو رکعت آخری بعد از حمد پانزده مرتبه سوره توحید.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز حضرت هادی علیه السّلام
نماز حضرت هادی ـ علیه السّلام ـ دو رکعت است، در رکعت اول سوره حمد و یس و در رکعت دوم سوره حمد و الرحمن.نماز دیگر: دو رکعت است در هر رکعت بعد از حمد، هفتاد مرتبه سوره توحید.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز حضرت جواد علیه السّلام
نماز حضرت جواد ـ علیه السّلام ـ دو رکعت است، و در هر رکعت حمد یک مرتبه و توحید هفتاد مرتبه. دعای آن حضرت در مفاتیح الجنان ذکر شده است.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز امام رضا علیه السّلام
نماز حضرت امام رضا ـ علیه السّلام ـ شش رکعت است، در هر رکعت حمد یک مرتبه و بعد از حمد «هل اتی علی الإنسان...» ده مرتبه. دعای آن حضرت در مفاتیح الجنان ذکر شده است.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز امام کاظم علیه السّلام
نماز حضرت کاظم ـ علیه السّلام ـ دو رکعت است، در هر رکعت حمد یک مرتبه و توحید دوازده مرتبه. دعای آن حضرت در مفاتیح الجنان ذکر شده است.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز حضرت صادق علیه السّلام
نماز حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ دو رکعت است در هر رکعت حمد یک مرتبه و آیه «شهد اللهُ...» صد مرتبه.نماز دیگر: چهار رکعت است، در هر رکعت بعد از حمد صد مرتبه تسبیحات اربعه خوانده می شود.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز حضرت باقر علیه السّلام
نماز حضرت باقر ـ علیه السّلام ـ دو رکعت است در هر رکعت حمد یک مرتبه و «سبحان الله و الحمد للّه و لا اله الّا الله و الله اکبر» صد مرتبه.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز امام زین العابدین علیه السّلام
نماز امام سجاد ـ علیه السّلام ـ چهار رکعت است، در هر رکعت حمد یک مرتبه و توحید صد مرتبه.نماز دیگر: که بنا به روایت قطب راوندی دو رکعت است، در هر رکعت بعد از حمد صد مرتبه آیه الکرسی خوانده می شود.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز امام حسین ـ علیه السّلام
نماز حضرت امام حسین ـ علیه السّلام ـ چهار رکعت است، در هر رکعت سوره فاتحه پنجاه مرتبه و سوره توحید پنجاه مرتبه، و در رکوع فاتحه و توحید هر یک ده مرتبه، و چون از رکوع سر بردارد هر یک را ده مرتبه، و هم چنین دو سجده اولی و در بین دو سجده و در سجده دوم هر یک ده مرتبه، و چون از چهار رکعت فارغ شدی و سلام گفتی این دعا بخوان: «اللّهمّ انت الّذی استجبت لآدم و حوّاء...» تا آخر دعا که فی الجمله طولانی است.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز امام حسن علیه السّلام
نماز امام حسن ـ علیه السّلام ـ در روز جمعه و آن چهار رکعت است مثل نماز امیر المؤمنین ـ علیه السّلام ـ .نماز دیگر: در روز جمعه و آن نیز چهار رکعت است در هر رکعت حمد یک مرتبه و توحید بیست و پنج مرتبه.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir
نماز حضرت فاطمه سلام الله علیها
نماز حضرت دو رکعت است، در رکعت اول بعد از حمد صد مرتبه سوره قدر و در رکعت دوم بعد از حمد صد مرتبه سوره توحید می خواند و بعد از فارغ شدن از نماز تسبیحات حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ را انجام می دهد.و وارد شده که این افضل نمازهای مستحبی است و در اول شب ذی الحجه مؤکد است.
نماز دیگر: چهار رکعت نماز کند به دو سلام بخواند در رکعت اول بعد از حمد «توحید» پنجاه مرتبه و در رکعت دوم بعد از حمد «و العادیات» پنجاه مرتبه و در رکعت سوم بعد از حمد «اذا زلزلت» پنجاه مرتبه و در رکعت چهارم بعد از حمد «اذا جاء نصرالله» پنجاه مرتبه.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز حضرت علی علیه السّلام
و آن چهار رکعت است به دو تشهد و دو سلام. در هر رکعت بعد از حمد پنجاه مرتبه سوره توحید خوانده می شود.از حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ روایت کرده اند که فرمود: «کسی که این نماز را به جا آورد از گناهان بیرون آید مانند روزی که از مادر متولد شده باشد و حاجتهای او برآورده شود».
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز حضرت رسول صلّی الله علیه و آله
نماز حضرت دو رکعت است. در هر رکعت بعد از حمد پانزده مرتبه سوره قدر، و در هر یک از رکوع و بعد از سر برداشتن از آن و در سجود و بعد از سر برداشتن از آن و در سجده دوم و بعد از سر برداشتن از آن پانزده مرتبه سوره قدر را بخواند، بعد از آن رکعت دوم را مثل رکعت اولی انجام دهد.اگر چنین کند منصرف شود، در حالی که مابین او و خداوند گناهی نماند، مگر این که بخشیده شود و هر چه را که طلب کرده به او بدهند.و مستحب است بعد از آن دعا بخواند که در مفاتیح ذکر شده است.
منبع : ستاد اقامه نماز (http://namazportal.ir)
نماز عیدین
مناسبت هاى مختلف اسلامى ، زمینه توجّه به خداى متعال و زنده کننده یاد او در زندگى و فکر مسلمانان است و براى بسیارى از این مناسبت ها، اعمال و دعاهاى بخصوصى ، از جمله نماز، بیان شده است .منظور از نماز عید، نماز دو رکعتى است که در عید فطر و عید قربان خوانده مى شود.بر خلاف سایر جشن ها و نیز اعیاد دیگران ، که آمیخته به غفلت ها، هوسرانى ها و شهوات است ، عید اسلامى ، همراه با نماز، دعا، انفاق و صدقات ، غسل و طهارت و... است . در پست های بعدی به توضیح مختصرى پیرامون نماز این دو عید مى پردازیم.
نماز عید فطر
در نخستین روز ماه شوّال ، که عید فطر است ، پس از یک ماه عبادت و روزه ، به شکرانه این توفیق نماز باید خواند. این نماز، در زمان حضورامام علیه السلام واجب است وباید به جماعت خوانده شود ولى در زمان ما مستحبّ است .وقت آن ، از اوّل آفتاب روز عید، تا ظهر است ولى بهتر است که در آغاز روز، پس از بلند شدن آفتاب بخوانند.
در رکعت اوّل بعد از خواندن حمد و سوره ، باید پنج تکبیر گفت و پس از هر تکبیر، قنوت گرفت . در قنوت ، هر دعایى مى توان خواند، ولى بهتر، دعاى اللهم اهل الکبریاء والعظمه ... است . در رکعت دوّم چهار تکبیر است ، که پس از هر تکبیر، قنوت لازم است .نماز عید فطر، با معنویت خاصّى که دارد، دل ها را متوجّه خدا مى کند، حالت توبه و استغفار در دل ها ایجاد مى سازد و مستحب است که انسان ، پیش از نماز عید، غسل کند، دعاهاى خاصّى را بخواند، و در فضاى باز و در زیر آسمان به نماز بایستد.
امام رضا علیه السلام مى فرماید: انّما جُعِلَ یَوْمُ الفِطْر العیدُ، لِیکُونَ لِلمُسلِمینَ مُجْتمعاً یَجْتَمِعُونَ فیه و یَبْرُزُونَ لِلّهِ عزّوجلّ فَیُمجّدونَهُ عَلى ما مَنَّ عَلیهم ، فَیَکُونُ یَومَ عیدٍ و یَومَ اجتماعٍ وَ یَوْمَ زکاه وَ یَوْمَ رَغْبه و یَوْمَ تَضَرُّعٍ[1]خداوند، روز فطر را بدین سبب عید قرار داد، تا مسلمانان ، مجمعى داشته باشند که در آنروز، جمع شوند و در برابر خداوند، بخاطر منّت ها و نعمت هایش ، به تمجید و تعظیم بپردازند، پس آنروز، روز عید و تجمّع و زکات و رغبت و نیایش است .
در این حدیث شریف ، فلسفه این نماز و عید را در محورهاى زیر، بیان کرده است :
1- اجتماع و گردهمایى
2- زکات و رسیدگى به فقرا
3- رغبت و گرایش به خدا
4- تضرّع و نالیدن به درگاه پروردگار
و اینها، هم ناظر به بعد معنوى و عرفانى این نماز و مراسم عبادى است ، هم توجّه به آثار اجتماعى و فوائدى دارد که به مردم مى رسد و مردم با پرداختِ زکات فطره بینوایان مستمند را به نوایى مى رسانند و به یک لحاظ، از نظر تأمین معاش محرومان ، عید فطر، عید فقرا محسوب مى شود.اضافه بر آثار اجتماعى و سیاسى که این اجتماع عظیم سالانه دارد و نشان شوکت و قدرت امّت اسلامى است .[2]
جایزه الهى
عمده ترین چیزى که در این نماز، از خدا خواسته مى شود، آمرزش و مغفرت الهى و مبارک ساختن این عید، با قبولى طاعات است و این ، بهترین جایزه اى است که خداوند به نمازگزاران روزه دار، عطا مى کند.امام باقر علیه السلام مى فرماید: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: هرگاه روز اوّل ماه شوال (عید فطر) فرا مى رسد، یک منادى از سوى خداوند ندا مى دهد:ایُّها المُؤمنونَ! اُغْدُوا اِلى جَوائِزِکم !بشتابید به سوى جایزه هایتان .آنگاه ، امام باقر علیه السلام رو به جابر کرده ، فرمود: اى جابر! جوایز خدا، مثل جایزه هاى این پادشاهان نیست !... امروز، روز جایزه هاست ![3]
عید فطر، صحنه اى از قیامت
از آثار تربیتى و سازنده نماز عید فطر، آنست که در آن اجتماع دعایى و حضور نیازمندانه ، در مصلاى بى سقف ، انسان به یاد خدا و قیامت و نیازمندى خویش به رحمت الهى مى افتد و صحنه قیامت در نظرها مجسّم مى شود. یادآورى قیامت در آنروز، سفارش امیرالمؤ منین علیه السلام است.در روایت است که على علیه السلام در یک روز فطرى در خطبه اى که خواند، خطاب به مردم فرمود:
اى مردم ! این روز شما، روزى است که نیکان ، پاداش مى گیرند. در این روز، بدکاران ، زیان مى کنند. این روز، شبیه ترین روز به قیامت شماست . با بیرون آمدنتان از خانه ها به مصلا، بیرون آمدنتان از قبرها را به یاد آورید. با توقف خود در مصلا و انتظار نماز، توقّف در حضور خدا را در قیامت به خاطر آورید. و با بازگشت خود به خانه ها، بازگشتتان را به خانه هاى خود در بهشت یا جهنم به یاد آورید.[4]
امام مجتبى علیه السلام روز عید فطر، به عدهّاى برخورد که به خنده و بازى مشغول بودند، به همراهان خویش فرمود: خداوند، رمضان را، میدانى براى مسابقه و دستیابى به رحمت و رضوان خویش قرار داده بود، که عدّه اى پیش تاخته و بردند، عدّه اى هم عقب مانده و باختند. شگفت از آنکه در این روز پاداش ، به خنده و بازى مشغول است ...[5]
[1] . وسائل الشیعه ، ج 5، ص 141، من لایحضر، ج 1، ص 522.
[2] . نماز عیدى که امام رضا علیه السلام مى خواست بخواند و مأمون ، ترسید و جلوگیرى کرد و نماز عیدى که در اولین راهپیمائى انقلاب ، در قیطریه تهران برگزار شد و شهید مفتح ، امت ما را به حرکتى عظیم ، بسیج کرد، نشان بعد اجتماعى و سیاسى این تجمّع با شکوه است .
[3] . وسائل الشیعه ، ج 5، ص 140، من لایحضر، ج 1، ص 511.
[4] . وسائل الشیعه ، ج 5، ص 141.
[5] . من لا یحضر، ج 1، ص 511.
نماز عید قربان
روز دهم ذیحجّه ، روز عید قربان (عید اضحى ) و از بزرگترین اعیاد اسلامى است که اعمال و دعاهاى خاصّى دارد. یکى از نمازها، نماز عید قربان است که مثل نماز عید فطر، دو رکعت است و به همان صورت و در همان وقت و با همان شرایط خوانده مى شود.
چه در روز عید فطر وچه قربان ، پیش از نماز وپس از آن (در نماز عید قربان ، تا ده نماز پس از نمازعید) تکبیرهایى گفته شود، که همه ، بزرگ شمردن خدا وتوحید وستایش او وشکر بر نعمت هدایت است .[1] در قنوت نماز عید آنگونه که گذشت دعاى اللهم اهل الکبریاء و العظمه ... بهتر است .[2] در این دعا، خدا را به عظمت ، جبروت عفو و رحمت و بخشش مى شناسیم و یاد مى کنیم و از او، به حق و منزلت این روز بزرگ ، که عید مسلمانان و مایه شرافت و افتخار پیامبر و خاندان اوست ، درخواست مى کنیم که بر محمد و آل او درود فرستد و ما را از خیرها و برکات خویش بهره مند سازد.
جمله اى که در این دعا آمده ، جامع ترین درخواستى است که مى توان از خدا طلبید. از پروردگار مى خواهیم که :
خدایا، در هر خیرى که محمد و آل محمد را در این روز، وارد ساختى ، مرا نیز داخل گردان .
و از هر بدى که محمد و آل محمد را در این روز، بیرون ساختى ، مرا نیز خارج گردان .
خدایا... من از تو بهترین چیزها را مى طلبم که بندگان صالح تو، از تو خواسته اند.
و به تو پناه مى برم از هر بدى که بندگانِ مخلصت ، از آن به تو پناهنده شده اند!
منابع و توضیحات:
[1] . اللّه اکبر، لا اله الاّاللّه ، واللّه اکبر، اللّه اکبر و للّه الحمد، اللّه اکبر على ما هدانا. مفاتیح و توضیح المسائل .
[2] . متن دعا در کتاب مفاتیح الجنان و رساله هاى عملیّه آمده است .
نماز عید، حقّ رهبرى
در اسلام ، آئین هاى جمعه و عید، از منصب هاى وابسته به حکومت حق و رهبرى اسلامى است و اگر قدرت هاى ستمگر، آنها را در استخدام اهداف خویش مى گرفتند، غاصبانه بوده است .حتّى نصب افراد براى اقامه نماز جمعه و عید و مراسم حج و... از اختیارات و شئون حکومت و ولایت امر است . از این رو، بودن اینگونه امور در اختیار و سیطره نالایقان ، براى (آل محمد) حزن آور است . امام باقر علیه السلام در حدیثى به این حقیقت اشاره فرموده است : ما مِنْ عیدٍ لِلْمُسلمینَ، اَضحى وَلافِطرٍ، اِلاّ وَ هُوَ یُجَدّدُ فیه لالِ مُحمَدٍ حُزْنٌ، قیلَ: وَ لِمَ ذلک ؟ قال علیه السلام : لاَنَّهمْ علیه السلام یَرَوْنَ حَقَّهُمْ فى یَدِ غَیْرِهِم [1]
براى مسلمانان ، هیچ عید قربان و عید فطرى نیست ، مگر آنکه اندوه آل محمد صلّى اللّه علیه و آله در آن افزون و تجدید مى شود. پرسیدند: چرا؟ فرمود: براى آن که اهلبیت علیه السلام ، حقّ خویش را در دست دیگران مى بینند!... و چه مظلومیتى براى خاندان عصمت ، بالاتر از این که حتى اعیاد اسلامى هم براى آنان اندوهبار باشد و خاطره غصب حق و انحراف مسیر رهبرى جامعه را بیاد آورد!
منبع: [1] . من لایحضر، ج 1، ص 511.