آموزش نماز
آثار و برکات نمازآموزش نماز
آثار و برکات نمازنماز وحشت
*** مستحب است در شب اوّل دفن، دو رکعت نماز وحشت براى میّت بخوانند، به این صورت: در رکعت اول، بعد از حمد یک مرتبه آیةالکرسى و در رکعت دوّم، بعد از حمد ده مرتبه سورهٴ قدر: (إنّا أنزلنا) و بعد از سلام نماز بگویند: (اللّهُمَّ صَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ وَ ابْعَثْ ثَوابَها إلىٰ قَبْرِ فُلانٍ) و به جاى کلمهٴ (فلان) اسم میّت را بگویند.
*** مىتوان نماز وحشت را، در هر موقع از شب اوّل دفن خواند، ولى بهتر است در اوّل شب، بعد از نماز عشا خوانده شود.
*** اگر بخواهد میّت را به شهر دورى ببرند، یا به جهت دیگرى دفن او تاخیر بیفتد، نماز وحشت را شب اول مرگ او بخوانند.
منبع: رساله توضیح المسائل آیت الله شیرازی
نماز کن فیکون
به جهت هر حاجت مجرّب است چهاررکعت نماز بخواند. به یک سلام رکعت اول بعد از حمد ۱۰۰ مرتبه (وَ اُفَوِّضُ اَمْری اِلَی اللّهِ)
در رکعت‌دوم ۱۰۰ مرتبه (نَصْرُ مِنَ اللّهِ وَ فَتْحٌ قَریبُ)
و در رکعت‌سوم بعد از حمد ۱۰۰ مرتبه (اَلا اِلَی اللّهِ تُصیرُ الْإمُور)
و در رکعت چهارم بعد از حمد ۱۰۰ مرتبه (اِنّا فَتَحْنا لَکَ فَتْحاً مُبیِنا)
و بعد از سلام قبل از حرف‌زدن با کسی ۱۰۰ مرتبه (اَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ) و بعد سر به سجده بگذارد و حاجتش را بخواهد.
منبع:گنج های معنوی
نماز شب
نماز شب از نمازهای مستحب در شریعت اسلام است که بسیار تاکید شده و برای آن پاداشهای بسیاری ذکر گردیده است.نماز شب نمازیست مستحبی که بر پیامبر اسلام (ص) واجب بود.
کیفیت نماز شب
نماز شب یازده رکعت است :
هشت رکعت به نیت نماز شب ( چهار نماز دو رکعتی مانند نماز صبح )
دو رکعت به نیت نماز شفع ( بهتر است در رکعت اول آن بعد از حمد، سوره ناس و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره فلق خواند شود)
یک رکعت نماز وتر، طریق نماز و شرح آن به این صورت است که :
بعد از حمد سه بار سوره توحید و یک بار سوره فلق و یک بار سوره ناس را می خوانیم ( می توان یک سوره ی تنها خواند )
بعد از خواندن سوره دست ها را برای قنوت به سوی آسمان بالا می بریم و حاجات خود را از خدا می خواهیم.
آن چه در قنوت می گوییم :
هفتاد بار استغفار کنید و بگویید :
اَستَغفرُالله ربی و اَتوبُ اِلَیه . ( از پروردگار خود طلب آمرزش و مغفرت می کنم و به سوی او بازگشت می نمایم )
هفت بار بگویید :
هذا مَقامُ الْعائِذِ بکَ منَ النّار ( این است مقام کسی که از آتش قیامت به تو پناه می برد )
سیصد مرتبه بگویید:
اَلْعَفو، و سپس بگویید : ربِّ اغْفِرلی و الرحَمنی و تُبْ عَلَیَّ اِنَّکَ انتَ التَّوّابُ الْغَفورُ الرَّحیم .
برای چهل مومن دعا کنید و بگویید : اللهمَّ اَغْفِر لِفُلانِ؛ پس به جای فلان، اسم آن مومن را بگویید، هم برای مومنینی که در دنیا هستند و هم مومنینی که از دنیا رفته اند.
دعا کردن برای مومنین می تواند به دو صورت ذکر شود :
همه مومنین را مد نظر قرار داده و چنین بگویید : اَللهمَّ اغْفِرْ لِلْمُومِنین وَ الْمُؤمِنات .
یا نام چهل شخص را ببرید.
می‌توان بدون سوره یا قنوت خواند.
اگر وقت تنگ باشد می‌توان فقط به شفع و وتر یا وتر تنها اکتفا نمود.
چنانچه مقداری از نماز شب را خوانده باشد و اذان صبح (طلوع فجر) سر رسد می تواند بقیه نماز شب را هم به نیت اداء بخواند.
خواندن دو رکعت نافله صبح از شفع و وتر افضل است.
برای عمل به اعمال مستحبی دیگر در نماز شب به کتب مبسوطه رجوع فرمائید.
منبع : ویکی پدیا (http://fa.wikipedia.org)
نماز شب در قرآن
در قرآن در آیه ۷۹ سوره أسراء وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَکَ عَسَىٰ أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَحْمُودًا[۱۷–۷۹]
و آیه ۶ سوره مزّمل إِنَّ نَاشِئَةَ اللَّیْلِ هِیَ أَشَدُّ وَطْئًا وَأَقْوَمُ قِیلًا[۷۳–۶] به نماز شب اشاره شده است.
منبع : ویکی پدیا (http://fa.wikipedia.org)
نماز شب در سخنان اهل بیت
*** پیامبر اسلام: بر شما باد به شب زنده داری که آن شیوه شایستگان پیش از شماست و شب زنده داری مایه تقرب به خدا و بازداشتن از گناه است.
*** علی ابن ابی‌طالب: شب زنده داری مایه سلامت بدن و خشنودی پروردگار و قرار گرفتن در معرض رحمت خدا و چنگ زدن به اخلاق پیامبران است
*** امام جعفر صادق: نماز شب چهره را سفید و نورانی می‌کند، نماز شب انسان را خوشبو می‌کند، نماز شب روزی می‌آورد
منبع : ویکی پدیا (http://fa.wikipedia.org)
فواید نماز شب
1) باعث خشنودی خدا و دوستی ملائکه است.
2) باعث مباهات خداوند بر فرشتگان است.
3) باعث درخشش برای اهل آسمان همانند ستارگان است.
4) باعث روشنی دل است.
5) باعث استجابت سریع دعا است.
6) باعث پزیرش توبه و پاک شدن از گناهان از جانب حضرت حق است.
7) باعث کفاره گناهان است.
8) باعث زیبایی صورت و شادابی چهره و نورانی شدن آن در طول روز است.
9) باعث سلامتی و تندرستی و رفع انواع بیماریهای جسمی و روحی است.
10) باعث از بین رفتن غم و اندوه و تقویت نور چشم است.
11) باعث تمسک یافتن به اخلاق انبیاء و اولیای خداوند است.
12) باعث انجام دادن سنّت پیامبران و صالحان است.
13) باعث تابش نور خدا به او میشود.
14) باعث مهر و محبت و محبوب القلوب شدن بین مردم است.
15) باعث افزایش عمر است.
16) باعث جلب رزق و روزی فراوان و ادعای قرض است.
17) باعث نوعی صدقه است.
18) باعث نوشته شدن چهار ثواب بزرگ برای خود است.
19) خداوند نه صف از ملائکه پشت سر نمازگزار قرار می‌دهد.
20) کلید رفتن به بهشت و جواز عبور از پل صراط است.
21) زینت آخرت و نور مؤمن در آخرت است.
22) نماز شب همچون سایبانی در روز قیامت است بر سرش.
23) نماز شب لباس بدن نمازگزار است در روز قیامت درحالیکه همه عریانند.
24) نماز شب در روز قیامت همچون نوری در برابرش است و چشم نمازگزار نماز شب در روز قیامت شادمان است.
25) نماز شب میان شخص نمازگزار و آتش جهنم همچون حائلی فاصله می‌گذارد.
26) میزان اعمال خوب نمازگزار در روز قیامت سنگین است.
27) نماز شب همچون تاجی در روز قیامت است بر سرش.
28) چراغی است برای تاریکی قبر و برطرف کننده وحشت تاریکی قبر است.
29) نماز شب همچون مشعلی نورانی است در تاریکی قبر
30) نماز شب، نمازگزار را از عذاب قبر ایمن می‌کند و برات آزادی از آتش جهنم است.
منبع : سایت نماز شب (http://namazeshab.ir)
نماز غفیله
نماز غفیله
نماز غفیله از نمازهای مستحبی مشهور است که بین نماز مغرب و عشاء خوانده می شود، و وقت آن بنا بر احتیاط پیش از آن است که سرخی طرف مغرب از بین برود، و در رکعت اول آن، بعد از حمد باید بجای سوره این آیه را بخوانند:
«و ذا النون اذ ذهب مغاضبا فظن ان لن نقدر علیه فنادی فی الظلمات ان لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین فاستجبنا له و نجیناه من الغم و کذلک ننجی المؤمنین»
و در رکعت دوم بعد از حمد بجای سوره این آیه را بخوانند:
«و عنده مفاتح الغیب لا یعلمها الا هو و یعلم ما فی البر و البحر و ما تسقط من ورقڑ الا یعلمها و لا حبڑ فی ظلمات الارض و لا رطب و لا یابس الا فی کتاب مبین»
و در قنوت آن بگویند: «اللهم انی اسالک بمفاتح الغیب التی لا یعلمها الا انت ان تصلی علی محمد و آل محمد و ان تفعل بی کذا و کذا» و بجای کلمه کذا و کذا حاجتهای خود را بگویند و بعد بگویند:
«اللهم انت ولیّ نعمتی و القادر علی طلبتی تعلم حاجتی فاسالک بحق محمد و آل محمد علیه و علیهم السلام لما قضیتها لی».
منبع : توضیح المسائل آیت الله العظمی مدنی تبریزی
نماز میت
نماز میت یا نماز مرده، نمازی است که در ادیان اسلام و بهائی برای مرده می‌خوانند. این نماز یکی از کارهای دینی است و همانند دیگر ادایان یک نوع تشریفات برای مرده‌است.
وقتی مسلمانی هر چند کودک، از دنیا می‌رود، پس از غسل دادن وکفن کردن، باید بر پیکر او نماز خواند. گرچه نام «نماز میت»بر آن گفته شده، ولی در واقع دعایی بیش نیست، زیرا رکوع و سجود و تشهد وسلام ندارد و وضو و غسل و تیمم داشتن شرط نیست و پاک بودن بدن نمازگزار هم لازم نمی‌باشد. اگر چه بهتر است شرایط نماز را داشته باشد.
این مراسم، بهتر است که به صورت جماعت انجام شود.
خواندن نماز بر جنازه مسلمان،«واجب کفایی»است. یعنی بر همه مسلمین واجب است و اگر فرد یا افرادی بخوانند، از دیگران ساقط است.
این نماز، خواستن رحمت و مغفرت برای مرده‌است. از این رو بهتراست که دوستان و بستگان و مؤمنین را خبر کند تا حضور یافته و بر اونماز بگزارند. این نماز، هم سبب رحمت بر میت است و هم موجب اجربرای نمازگزاران میشود.
معمولاً در خواندن این نماز، دعاها و جملات خاصی به صورت مستحب خوانده میشود. اما اندازه واجب آن، که دانستنش برای هرمسلمان ضروری است به اینصورت است:
نماز میت پنج تکبیر دارد.
پس از تکبیر اول، بگویند:اشهد ان لا اله الا الله و ان محمدارسول الله.
پس از تکبیر دوم:بگویند:اللهم صل علی محمد و آل محمد.
پس از تکبیر سوم:اللهم اغفر للمؤمنین و المؤمنات.
پس از تکبیر چهارم:اللهم اغفر لهذا المیت(اگر میت، مرد است)
یا:اللهم اغفر لهذه المیت(اگر میت، زن است)
پس از تکبیر پنجم، نماز تمام است.
کسی که بر میت نماز می‌خواند، باید رو به قبله باشد، و میت را، درمقابل او به پشت بخوابانند. بطوری که سر او به طرف راست نمازگزار وپایش به طرف چپ او باشد.
نمازگزار باید از میت دور نباشد. ولی اگر به صورت جماعت باشد، دور بودن نفرات دیگر مانع ندارد ولی اتصال باید حفظ شود.
اگر بر میتی نماز خوانده نشود(به عمد یا از روی فراموشی)یا بعدامعلوم شود که نماز، باطل بوده، پس از دفن شدن بر قبر او باید خواند.
منبع : ویکی پدیا (http://fa.wikipedia.org)
مستحبات نماز میت
***** چند چیز در نماز میت مستحب است:
اول ـ کسی که نماز میت می‌خواند با وضو یا غسل یا تیمم باشد و احتیاط مستحب آن است که در صورتی تیمم کند که وضو و غسل ممکن نباشد،یا بترسد که اگر وضو بگیرد، یا غسل کند به نماز میت نرسد.
دوم ـ اگر میت مرد است، امام جماعت یا کسی که فرادی بر او نماز می‌خواند، مقابل وسط قامت او بایستد و اگر میت زن است، مقابل سینهاش بایستد.
سوم ـ پا برهنه نماز بخواند.
چهارم ـ در هر تکبیر دستها را بلند کند.
پنجم ـ فاصله او با میت به قدری کم باشد، که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد.
ششم ـ نماز میت را به جماعت بخواند.
هفتم ـ امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند و کسانی که با او نماز می‌خوانند آهسته بخوانند.
هشتم ـ در جماعت اگر چه مأموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد.
نهم ـ نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند.
دهم ـ پیش از نماز سه مرتبه بگوید: «الصَّلاة».
یازدهم ـ نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا میروند.
دوازدهم ـ زن حایض اگر نماز میت را به جماعت می‌خواند، در صفی تنها بایستد.
***** خواندن نماز میت در مساجد مکروه است ولی در مسجد الحرام مکروه نیست.
منبع : ستاد اقامه نماز شهرکرد (http://shahrekord.namaz.ir)
نماز آیات
*** نماز آیات چیست و علت شرعى وجوب آن کدام است؟
جواب: نماز آیات دو رکعت است که هر رکعت آن پنج رکوع و دو سجده دارد و اسباب شرعى وجوب آن عبارت است از: کسوف خورشید و خسوف ماه، اگر چه مقدار کمى از آنها گرفته شود؛ زلزله و هر حادثه غیرعادى که باعث ترس بیشتر مردم شود مانند بادهاى سیاه یا سرخ و یا زرد که غیرعادى باشند؛ تاریکى شدید، فرو رفتن زمین و ریختن کوه، صیحه آسمانى و آتشى که گاهى در آسمان ظاهر مىشود. در غیر از کسوف و خسوف و زلزله، باید آن حادثه موجب ترس و وحشت بیشتر مردم شود، و حادثهاى که ترس آور نباشد و یا موجب ترس و وحشت افراد نادرى گردد، اعتبار ندارد.
*** نماز آیات چگونه باید خوانده شود؟
جواب: به چند صورت مىتوان آن را بجا آورد:
---- صورت اول: بعد از نیت و تکبیرة الاحرام، حمد و سوره خوانده شود و به رکوع برود، سپس سر از رکوع برداشته و دوباره حمد و سوره را بخواند و به رکوع رود و باز سر از رکوع بردارد و حمد و سوره بخواند و به رکوع رود و سپس سر از رکوع بردارد و همین طور ادامه دهد تا یک رکعت پنج رکوعى که قبل از هر رکوعى حمد و سوره خوانده است انجام دهد، سپس به سجده رفته و دو سجده نماید و بعد براى رکعت دوم قیام کند و مانند رکعت اول انجام دهد و دو سجده را بجا آورد و بعد از آن تشهد بخواند و سلام دهد.
---- صورت دوم: بعد از نیت و تکبیرةالاحرام، حمد و یک آیه (البته احتساب بسم‌الله به عنوان یک آیه خلاف احتیاط است) از سورهاى را قرائت کرده و رکوع کند، سپس سر از رکوع بردارد و آیه دیگرى از آن سوره را بخواند و به رکوع رود، و بعد سر از رکوع برداشته و آیه دیگرى از همان سوره را قرائت نماید و همین طور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سورهاى که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قرائت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود. سپس رکوع پنجم را بجا آورد و به سجده رود، و پس از اتمام دو سجده، براى رکعت دوم قیام نماید و حمد و آیهاى از یک سوره را بخواند و به رکوع برود و همین طور مانند رکعت اول ادامه دهد تا تشهد بخواند و سلام دهد و چنانچه بخواهد براى هر رکوعى به یک آیه از سورهاى اکتفا کند، نباید سوره حمد را بیش از یک مرتبه در اول آن رکعت بخواند.
---- صورت سوم: یکى از رکعت‌ها را به یکى از دو صورت و رکعت دیگر را به نحو دیگر بجا آورد.
---- صورت چهارم: سورهاى را که آیهاى از آن را در قیام پیش از رکوع اول خوانده، در قیام پیش از رکوع دوم یا سوم یا چهارم تکمیل نماید، که در این صورت واجب است بعد از سر برداشتن از رکوع، سوره حمد را در قیام بعدى اعاده نموده و یک سوره یا آیهاى از آن را اگر پیش از رکوع سوم یا چهارم است، قرائت کند، و در این صورت واجب است که آن سوره را تا قبل از رکوع پنجم به آخر برساند.
*** آیا وجوب نماز آیات اختصاص به کسانى دارد که در شهر وقوع حادثه هستند و یا شامل همه مکلفینى که از آن مطلع شدهاند هرچند در آن شهر نباشند نیز مىشود؟
جواب: وجوب آن مختص کسانى است که در شهر وقوع حادثه هستند و کسى هم که در شهر متصل به شهرى که حادثه در آن رخ داده، به‌طورى که مانند یک شهر محسوب شوند، زندگى مىکند، حکم آنها را دارد.
*** اگر شخصى هنگام وقوع زلزله بیهوش باشد و بعد از وقوع آن به هوش آید، آیا نماز آیات بر او واجب است؟
جواب: اگر علم به وقوع زلزله پیدا نکند تا اینکه زمان متصل به وقت وقوع آن بگذرد، خواندن نماز آیات واجب نیست، اگرچه احتیاط آن است که بجا آورد.
*** بعد از وقوع زلزله در منطقهاى، غالباً در مدت کمى دهها پس لرزه رخ مىدهد، حکم نماز آیات در این موارد چیست؟
جواب: هر زلزلهاى، چه شدید و چه خفیف، اگر زلزله مستقلى محسوب شود، نماز آیات جداگانهاى دارد.
*** اگر مرکز زلزله نگارى، وقوع لرزشهاى خفیف زمین را با ذکر تعداد آن در منطقهاى که ما زندگى مىکنیم، اعلام نماید، ولى ما اصلاً آنها را احساس نکنیم، آیا در این حالت نماز آیات بر ما واجب مىشود یا خیر؟
جواب: اگر هنگام وقوع زلزله و یا در زمان متصل به آن، خودتان آن را احساس نکنید، نماز آیات بر شما واجب نیست.
منبع : رساله توضیح المسائل آیت الله العظمی خامنه ای "دام ظله العالی"
نمازهای واجب یومیه
نمازهای واجب یومیه
نمازهای واجب یومیه موارد زیر میباشد:
صبح .........................................دو رکعت
ظهر و عصر........... هر کدام چهار رکعت
مغرب ......................................سه رکعت
عشاء ....................................چهار رکعت
در سفر باید نمازهای چهار رکعتی را با شرائطی خاصی ، دو رکعت خواند.
نمازهای واجب
نمازهای واجب شش است :
اول . نماز یومیه
دوم . نماز آیات
سوم . نماز میت
چهارم . نماز طواف واجب خانه کعبه
پنجم . نمازی که بواسطه اجاره و نذر و قسم و عهد واجب میشود
ششم . نماز قضای پدر و مادر که بر پسر بزرگتر واجب است
منبع : رساله توضیح المسائل آیت الله العظمی بروجردی
علت وجوب نماز
خداوند در آیه هاى مختلف قرآن، بر وجوب نماز تصریح فرموده:« وَأَقِیمُواْ الصَّلَوةَوَءَاتُواْ الزَّکَوةَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَلَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ[نور/56] و نماز را به پا دارید و زکات را بپردازید و از پیامبر اطاعت کنید. باشد تا مورد رحمت قرار گیرید.» "اقیموا" صیغه امر است و امر نیز بر وجوب دلالت مى کند و نیز مى فرماید: «إِنَّ الصَّلَوةَ کَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ کِتَباً مَّوْقُوتاً[نساء/103] همانا نماز بر مؤمنان، در اوقات معین مقرر شده است.» (1)
درباره علت وجوب نماز هم، مطالبى در روایات اسلامى آمده است؛ از جمله امام رضا(علیه السلام) فرمود: علت تشریع نماز، توجه و اقرار به ربوبیّت پروردگار و مبارزه با شرک و بت پرستى و قیام در پیشگاه پروردگار در نهایت خضوع و تواضع و اعتراف به گناهان و تقاضاى بخشش از گناهان گذشته و نهادن پیشانى بر زمین همه روز براى تعظیم خداوند است و نیز این که انسان همواره هوشیار و متذکر باشد که گرد و غبار فراموشى بر دل او ننشیند و مغرور نشود. خاشع و خاضع باشد، ... و همین توجه به خداوند متعال و قیام در برابر او، انسان را از گناهان باز مى دارد و از انواع فساد جلوگیرى مى کند.(2)
منبع : (1) قرآن کریم - (2) شیخ حرعاملى، وسایل الشیعه، ج4، ص8 و 9
برکات نماز اول وقت
از رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله روایت شده که نماز براى میّت در قبر بصورت شخص نورانى خوش سیما ظاهر مى شود، انیس و مونس او در قبر مى شود و آتش جهنم را از او دفع مى کند.
و فرمود: کسى که نمازهاى پنجگانه را در موقع خود اقامه کند و رکوع و سجود نماز را کامل بجا آورد خداى عزّ و جلّ 15 خصلت به او عطا فرماید:
الف ) سه خصلت در دنیا:
1 - عمر او را زیاد کند.
2 - مال و اموال او را زیاد کند.
3 - اولاد صالح او را زیاد کند.
ب ) سه خصلت در موقع مرگ :
4 - از ترس او را ایمن دارد .
5 - از هول مرگ ایمن دارد .
6 - او را داخل بهشت گرداند.
ج ) سه خصلت در قبر:
7 - سؤ ال نکیر و منکر را بر او آسان کند.
8 - قبر او را وسیع گرداند.
9 - درى از درهاى بهشت به روى او گشوده شود.
د) سه خصلت در محشر:
10 - صورت او مثل ماه ، نور مى دهد.
11 - نامه عملش را به دست راستش دهند.
12 - حساب را بر او آسان مى گرداند.
ه) سه خصلت در موقع عبور از صراط:
13 - خداوند از او راضى مى شود.
14 - به او سلام مى دهد.
15 - نظر رحمت به او مى فرماید.
منبع : کتاب نماز خوبان ( آقای على احمد پور ترکمانى)
احکام وقت نماز
موقعی انسان می تواند مشغول نماز شود، که یقین کند وقت داخل شده است ، یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند.
نابینا و کسی که در زندان است و مانند اینها بنابر احتیاط واجب باید تا یقین به داخل شدن وقت نکنند، مشغول نماز نشوند ولی اگر انسان به واسطه ی ابر یا غبار و مانند اینها که برای همه مانع از یقین کردن است ، نتواند در اول وقت نماز به داخل شدن وقت یقین کند، چنانچه گمان داشته باشد که وقت داخل شده ،می تواند مشغول نماز شود.
اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند یا انسان یقین کند که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده ، نماز او باطل است .
و همچنین اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده ، یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده ، نماز او صحیح است .
اگر انسان متوجه نباشد که باید با یقین به داخل شدن وقت مشغول نمازشود، چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت خوانده ، نماز او صحیح است . اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده یا بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده است ، نمازش باطل است .
اگر یقین کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بین نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه ، نماز او باطل است . ولی اگر در بین نماز یقین داشته باشد که وقت شده و شک کند که آنچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه ، نمازش صحیح است .
اگر وقت نماز به قدری تنگ است که به واسطه ی به جا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود، باید آن مستحب را به جا نیاورد. مثلا اگر به واسطه ی خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود،باید قنوت نخواند.
کسی که به اندازه ی خواندن یک رکعت نماز وقت دارد، باید نماز را به نیت ادا بخواند. ولی نباید عمدا نماز را تا این وقت تأخیر بیندازد.
کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه ی خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط نماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند و به احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.
کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه ی خواندن سه رکعت نماز وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا به جا آورد.
چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ،باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا به جا آورد.
مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند، و راجع به آن خیلی سفارش شده است . و هر چه به اول وقت نزدیکتر باشد،بهتر است . مگر آنکه تأخیر آن از جهتی بهتر باشد، مثلا صبر کند که نماز را به جماعت بخواند.
هرگاه انسان عذری دارد که اگر بخواهد در اول وقت نمازبخواند، ناچار است با تیمم نماز بخواند، چنانچه بداند یا احتمال دهد که عذر او تا آخر وقت باقی است ، می تواند در اول وقت نماز بخواند ولی اگر مثلا لباسش نجس باشد یا عذر دیگری داشته باشد و احتمال دهد که عذر او از بین می رود،بنابر احتیاط واجب باید صبر کند تا عذرش برطرف شود. و چنانچه عذر او برطرف نشد،در آخر وقت نماز بخواند. و لازم نیست به قدری صبر کند که فقط بتواند کارهای واجب نماز را انجام دهد، بلکه اگر برای مستحبات نماز مانند اذان و اقامه و قنوت هم وقت دارد، می تواند تیمم کند و نماز را با آن مستحبات به جاآورد.
کسی که مسایل نماز و شکیات و سهویات را نمیداند و احتمال می دهد که یکی از اینها در نماز پیش آید، باید برای یادگرفتن اینها نماز را از اول وقت تأخیر بیندازد. ولی اگر اطمینان دارد که نماز را به طور صحیح تمام می کند، می تواند در اول وقت مشغول نماز شود. پس اگر در نماز مسأله ای که حکم آن را نمی داند پیش نیاید، نماز او صحیح است .
اگر مسأله ای که حکم آن را نمی داند پیش آید، می تواند به یکی از دو طرفی که احتمال می دهد عمل نماید و نماز را تمام کند. ولی بعد از نماز باید مسأله را بپرسد که اگر نمازش باطل بوده ، دوباره بخواند.
اگر وقت نماز وسعت دارد و طلبکار هم طلب خود را مطالبه می کند، درصورتی که ممکن است ، باید اول قرض خود را بدهد، بعد نماز بخواند.
همچنین است اگر کار واجب دیگری که باید فورا آن را به جا آورد، پیش آمد کند. مثلا ببیند مسجد نجس است ،که باید اول مسجد را تطهیر کند، بعد نماز بخواند. و چنانچه اول نماز بخواند معصیت کرده ، ولی نماز او صحیح است .
منبع : سایت تبیان (http://www.tebyan.net)
مکان نمازگزار
*** مکان نمازگزار نُه شرط دارد، اوّل: مُباح باشد. دوم: بى حرکت باشد. سوم: بتواند نماز را در آن مکان تمام کند. چهارم: ماندن در آن مکان حرام نباشد. پنجم: ایستادن یا نشستن بر آن حرام نباشد. ششم: بتواند قیام، رکوع و سجود را انجام دهد. هفتم: جلوتر یا مساوى با مرقد معصوم(علیه السلام) نباشد. هشتم: مکان نجس مرطوب نباشد. نهم: جاى پیشانى برابر با زانوها و سر انگشتان پا باشد.
شرط اوّل
*** باید مکان مُباح باشد، پس کسى که در ملک غصبى نماز مى خواند، اگرچه روى فرش، تخت و مانند آن باشد، نمازش باطل است، ولى نماز خواندن در زیر سقف غصبى و خیمه غصبى چنانچه عرفاً تصرّف در غصب نباشد اشکال ندارد.
*** نماز خواندن در ملکى که منفعت آن مال دیگرى است، بدون اجازه او باطل مى باشد، مثلا در خانه اجاره اى اگر صاحب خانه یا دیگرى، بدون اجازه مستأجر نماز بخواند نمازش باطل است. و همچنین است اگر در ملکى که دیگرى در آن حقّى دارد نماز بخواند، مثلا اگر میّت وصیّت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفى برسانند، تا وقتى ثلث را جدا نکنند، نمى شود در آن نماز خواند.
*** کسى که در مسجد نشسته، اگر دیگرى جاى او را غصب کند و در آنجا نماز بخواند، نمازش اشکال دارد.
*** اگر در جایى که نمى داند غصبى است، نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایى که غصبى بودن آن را فراموش کرده نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است، ولى کسى که خودش جایى را غصب کرده، اگر فراموش کند و در آنجا نماز بخواند اگرچه حکم به بطلان نمازش نمى توان کرد، امّا بنابر احتیاط، به آن نماز اکتفا ننموده و در جاى دیگر، دوباره آن را بخواند.
*** اگر بداند جایى غصبى است، ولى نداند در جاى غصبى نماز باطل است و در آنجا نماز بخواند، چنانچه جاهل مقصّر باشد نماز او باطل است.
*** کسى که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه حیوان سوارى، یا زین و یا حتّى نعل آن غصبى باشد نماز او باطل است. و همچنین است اگر بخواهد بر روى آن حیوان نماز مستحب بخواند.
*** کسى که در ملکى با دیگرى شریک است، اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازه شریکش نمى تواند در آن ملک تصرّف کند و نماز بخواند، مگر در قسمتى که عرفاً سهم او باشد.
*** اگر با عین پولى که خمس و زکات آن را نداده، ملکى بخرد، تصرف او در آن ملک حرام و نمازش در آن اشکال دارد.
*** اگر صاحب ملک به زبان، اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند قلباً راضى نیست، نماز خواندن در ملک او باطل است. و اگر اجازه ندهد و انسان یقین کند قلباً راضى است، نماز صحیح مى باشد.
*** تصرّف در ملک میّتى که خمس یا زکات بدهکار است، حرام و نماز در آن اشکال دارد، ولى اگر بدهى او را بدهند یا ضامن شوند که ادا نمایند، تصّرف و نماز، در ملک او اشکال ندارد.
*** تصّرف در ملک میّتى که به مردم بدهکار است ، حرام و نماز در آن اشکال دارد، ولى اگر ضامن شوند که قرضهاى او را بپردازند، یا اینکه طلبکارها و وصىّ میّت و یا طلبکارها و حاکم شرع اجازه بدهند، تصّرف و نماز در ملک او اشکال ندارد.
*** اگر میّت قرض نداشته باشد، ولى بعضى از ورثه او صغیر، یا دیوانه و یا غایب باشند، تصرّف در ملک او حرام و نماز در آن باطل است، مگر با اجازه ولىّ یا آن مقدار از تصّرف در ملک بقیّه ورثه با اجازه آنها که عرفاً تصّرف در ملک قاصرین حساب نشود.
*** نماز خواندن در مسافرخانه، حمّام و مانند آن که براى واردین آماده شده اشکال ندارد، زیرا به رضایت او اطمینان دارد، ولى در غیر این موارد، در صورتى مى شود نماز خواند که مالک آن اجازه بدهد، یا حرفى بزند که معلوم شود براى نماز خواندن اذن داده است، مثلا به کسى اجازه دهد: در ملک او بنشیند و بخوابد، که از آن فهمیده مى شود براى نماز خواندن نیز اذن داده است.
شرط دوم
*** مکان نمازگزار باید ثابت و بى حرکت باشد. و اگر بر اثر تنگى وقت یا به جهت دیگر، ناچار باشد در جایى که حرکت دارد، مانند اتومبیل، کشتى و قطار نماز بخواند، به قدرى که ممکن است، باید در حال حرکت چنانچه استقرار بدن از بین برود، چیزى نخواند، البتّه اگر موالات و پى در پى بودن نماز از بین نرود. امّا اگر موالات نماز بر هم بخورد، در حال حرکت نماز خود را بخواند. و اگر وسیله از قبله، به طرف دیگرى حرکت کند، باید به طرف قبله برگردد.
*** نماز خواندن در اتومبیل، کشتى، قطار و مانند آن، وقتى ایستاده است، مانعى ندارد.
*** روى خرمن گندم، جو و مانند آن چنانچه نمى شود بى حرکت ماند، نماز باطل است.
شرط سوم
*** باید بر اتمام نماز قدرت داشته باشد، پس در جایى که بر اثر باد، یا باران و یا زیادى جمعیت، انسان اطمینان دارد که نمى تواند نماز را تمام کند، نباید نماز را شروع نماید، ولى چنانچه شک دارد و احتمال مى دهد که بتواند نماز را تمام کند، مى تواند نماز را شروع نماید و اگر نماز تمام شد صحیح خواهد بود.
شرط چهارم
*** در جایى که ماندن در آن مکان حرام است، مثلا زیر سقفى که نزدیک است خراب شود، نماز نخواند.
شرط پنجم
*** روى چیزى که ایستادن و نشستن روى آن حرام است، مانند فرشى که اسم خدا بر آن نوشته شده، نماز نخواند.
شرط ششم
*** در جایى که سقف آن کوتاه است و نمى تواند در آنجا راست بایستد، یا به اندازه اى کوچک است که جاى رکوع و سجود ندارد، نماز نخواند و اگر ناچار شود که در چنین جایى نماز بخواند، باید به قدرى که ممکن است قیام، رکوع و سجود را بجا آورد.
شرط هفتم
*** جلوتر از قبر مطهّر پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) و ائمه معصومین(علیهم السلام) و همچنین بنابر احتیاط واجب مساوى با آن، نماز نخواند.
*** اگر در نماز، چیزى مانند دیوار، بین او و قبر مطهّر باشد که بى احترامى نشود اشکال ندارد، ولى فاصله شدن صندوق شریف، ضریح و پارچه اى که روى آن افتاده، کافى نیست.
شرط هشتم
*** اگر مکان نمازگزار نجس است، طورى تَر نباشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد، ولى جاى پیشانى، اصلا نباید نجس باشد و اگر نجس و خشک بود، نماز باطل است. و بنابر احتیاط مستحب، مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد.
شرط نهم
*** جاى پیشانى نمازگزار، از جاى زانوها و سرانگشتان پاى او، بیش از چهار انگشت بسته، بالاتر یا پایین تر نباشد، و تفصیل این مسأله در احکام سجده بیان مى شود.
منبع : رساله توضیح المسائل آیت الله شیرازی
مستحبات مکان نماز
*** در شرع مقدّس اسلام، بسیار سفارش شده که نماز را، در مسجد بخوانند. و بهتر از همه مسجدها: « مسجدالحرام » است، سپس « مسجد پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) » سپس « مسجد کوفه » سپس مسجد « بیت المقدس » سپس مسجد جامع هر شهر، سپس مسجد محلّه و سپس مسجد بازار.
*** براى زنها، نماز خواندن در خانه بهتر است، ولى اگر بتوانند کاملا خود را از نامحرم حفظ کنند، بهتر است در مسجد نماز بخوانند.
*** نماز در حرم امامان(علیه السلام) مستحب، بلکه بهتر از مسجد است. و نماز در حرم مطهّر حضرت امیرمؤمنان(علیه السلام) برابر با دویست هزار نماز است. و نماز نزد قبر حضرت امام حسین(علیه السلام) هر رکعتش، برابر است با هزار حج، هزار عمره، هزار برده آزاد کردن و هزار مرتبه جهاد کردن در رکاب پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم).
*** زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدى که نمازگزار ندارد، مستحب است.
*** همسایه مسجد اگر عذرى نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
*** مستحب است انسان، با کسى که در مسجد حاضر نمى شود، غذا نخورد، در کارها با او مشورت نکند، همسایه او نشود، از او زن نگیرد و به او زن ندهد.
منبع : رساله توضیح المسائل آیت الله شیرازی