توصیه مقام معظم رهبری به معتکفین

توصیه من این است که در این سه روزی که شما در مسجد هستید، تمرین مراقبت از خود بکنید. حرف که می‌زنید، غذا که می‌خورید، معاشرت که می‌کنید، کتاب کهمی‌خوانید، فکر که

می‌کنید، نقشه که برای آینده می‌کشید، در همه این چیزها راقب باشید رضای الهی و خواست الهی را بر هوای نفستان مقدم بدارید؛ تسلیم هوای نفس نشوید. تمرین این چیزها در

این سه روز می‌تواند درسی باشد برای خود آن عزیزان و برای ماها که این‌جا نشسته‌ایم و با غبطه نگاه می‌کنیم به حال جوانان عزیزمان که در حال اعتکاف هستند. با عملِ خودتان به ما هم یاد بدهید.                                                                                   

                                                                                خطبه‌های نمازجمعه تهران 28/5/1384

اخلاص در عبادت

همه عبادت ها باید به قصد قربت انجام گیرد و اگر گوشه ای از آن برای غیر خدا باشد، آن عمل باطل است.

مثال: اگر در نماز که یکی از واجبات است نیتی غیر از خدا را داشته باشیم مثلا قصد ریا داشته باشیم، آن نماز باطل است.

اگر یکی از مستحبات هم به قصد ریا انجام گیرد، یا زمان عبادت(اول وقت خواندن) و مکان آن(در صف اول یا در مسجد خواندن) برای غیر خدا باشد، نماز باطل است. حتی اگر در زمستان، کنار بخاری بایستد که هم گرم شود و هم نمازش را بخواند باز هم نمازش باطل است.

خداوند عملی را می پذیرد که از جهت شرایط زمانی و مکانی و کیفیت و خصوصیاتش، همه خالص باشد و برای او شریکی قرار داده نشود:« و لا یشرک بعباده ربه احدا» در حدیث است:«اگر رزمنده ای در جبهه، بخاطر تعصب یا به دست آوردن غنائم جنگی یا اظهار قدرت و شجاعت و امثال این موارد بجنگد این جهاد او هیچ ثواب و ارزشی ندارد.

داشتن اخلاص و دوری از ریا به قدری حساس و مشکل است که در حدیث از امام حسن عسکری(ع) می خوانیم:« ورود شرک در کارهای انسان از حرکت مورچه در شب تاریک، روی سنگ سیاه سخت، بی نمودتر است.

حضرت علی(ع) درباره اخلاص، سخنان بسیاری دارد که به چند نمونه اکتفا می شود:

- «الاخلاص غایه»: نیت خالص هدف نهایی است.

- «الاخلاص اعلی الایمان»: اخلاص بلندترین جایگاه ایمان است.

- «العمل کله هباء الا ما اخلص فیه»: همه تلاش ها بر باد است مگر آنکه دارای اخلاص باشد.

- «ثمره العلم اخلاص العمل»: نتیجه علم به عظمت خدا، آن است که انسان برای غیر از او کار نکند.

- «با لاخلاص ترفع الاعمال: قبولی و بالا رفتن اعمال، به اخلاص بستگی دارد.

و...

همان طوری که مشاهده کردید همه احادیث فوق جایگاه بالای اخلاص و نیت خالص در میزان ارزش اعمال و بهره دهی کارها در دنیا و آخرت را نشان می دهند.

پس بیایید تا کارهایمان را با اخلاص هر چه تمام تر انجام دهیم.  

عوامل تغییر شکل نماز

قرآن نمونه های متعددی یاد می کند که چگونه اقوام پیشین، با تغییر شکل عبادت، دچار غضب الهی شدند. انگیزه این تغییر شکل ها متفاوت بوده است، که از هر کدام، یک نمونه قرآنی ذکر می کنیم:

1-تغییر شکل لجوجانه:

خداوند به بنی اسرائیل دستور داد هنگام ورود به سرزمین مقدس، کلمه«حطّه» را به زبان بیاورند(یعنی خداوندا ما را ببخش و گناهان ما را بریز). آنان از روی استهزاء و لجاجت، تغییر داده و گفتند:«حنطه»(یعنی گندم). خدا بر آنان غضب کرد و هلاکشان نمود.

2- تغییر شکل روشنفکرانه:

در دین اسلام، چهار ماه حرام است که جنگیدن در آن ممنوع شده. این آتش بس اجباری، در سه ماه پیاپی(ذیقعده، ذیحجه،محرم) و یک ماه جدا(رجب) است که قرآن همه را با عنوان«اربعة حُرُم» یاد کرده و جنگیدن را ممنوع ساخته است، مگر آنجا که حالت دفاعی باشد.

3- تغییر مقدسانه:

منظور، کار کسانی است که با سرپوش مذهب و دین و حیله های شرعی، به خواسته های دل خود می رسند و بدینوسیله می خواهند بر سر وجدان و قانون خدا کلاه بگذارند. نمونه اش در داستان بنی اسرائیل است که چون خداوند، صید ماهی را در روز شنبه برای آن ها تحریم کرده بود، با احداث حوضچه هایی در کنار آب، ماهی ها را به درون آن می کشیدند و روز بعد ماهی ها را می گرفتند و می گفتند: ما که روز شنبه ماهی نگرفته ایم!

ماجرای فوق در آیاتی از قرآن آمده است و مورد مذمت قرار گرفته است.

نماز جمعه

نماز جمعه

در مراسم هفتگی اجتماعی مسلمین، «نماز جمعه» جایگاه بالایی دارد و نه تنها یک عبادت، بلکه مظهر وحدت مسلمین و شکوه و عظمت اسلام است و آگاهی پیروان قرآن را بالا می برد و «نمازعبادی، سیاسی» می گردد.

در قرآن کریم در مورد نماز جمعه می فرماید:

«یا ایها الذین امنوا اذا نودی للصلوه من یوم الجمعه فسعوا الی ذکرالله و دزوا البیع»

ای کسانی که ایمان آورده اید وقتی به نماز روز جمعه ندا داده می شود، به سوی یاد خدا بشتابید و داد و ستد را رها کنید.

کیفیت نماز جمعه

نماز جمعه در عصر غیبت، واجب تخییری است و انسان می تواند بین نماز جمعه یا ظهر انتخاب کند.

نماز جمعه دو رکعت است و حتما باید به صورت جماعت خوانده شود. پیش از نماز دو خطبه واجب است که خطیب، در آن ها علاوه به تقوا، مسائل اجتماعی-سیاسی مسلمانان را هم باید بیان کند.

نماز های مردود

همان طور که می دانید ممکن است عملی صحیح باشد ولی مورد قبول واقع نشود. مثل جنس بی مشتری. در احادیث، نماز گروهی را فاقد ارزش به حساب آورده اند که عبارت انداز:

1)بی تفاوت ها:

امام صادق(ع) می فرمایند: نماز کسانی که نسبت به برهنگان و آوارگان جامعه بی تفاوت اند، قبول نیست.

2)حرام خواران:

پیامبر اکرم(ص) فرمود: نماز حرام خواران، مثل بنای ساختمان بر ریگ است.

3)بی تعهدان در خانه:

رسول خدا در این باره می فرمایند: نماز زنی که از درآمد شوهر بهره مند می شود ولی به مسئولیت الهی خود عمل نمی کند پذیرفته نیست.

4)تارک الزکات (تارکان زکات):

در قرآن کریم، اغلب پرداخت زکات را در کنار بر پا داشتن نماز آورده، و در احادیث بسیاری آمده است که«نماز آن کسانی که زکات مال خویش را نمی دهند، پذیرفته نمی شود. روزی رسول خدا(ص) وارد مسجد شد و 9 نفر را به جرم اینکه زکات نمی دانند، از مسجد بیرون کرد، سپس نماز را اقامه نمود.

آری، رابطه با خدا باید در کنار رابطه با محرومان جامعه باشد.

5)افرادی لاابالی:

نماز کسانی که اهل تقوا نیستند و یا رکوع و سجودشان در نماز، به طور مطلوب صورت نمی گیرد، پذیرفته نیست.

آموزش نماز

"نماز" با گفتن "الله اکبر" آغاز می شود، گفتن "الله اکبر" در آغاز نماز به معنای جدایی از غیر خدا و پیوستن به اوست. اعلام بزرگی پروردگار و دوری جستن از تمام قدرتهای دروغین است. با این تکبیر به حریم نماز وارد می شویم و برخی کارها بر ما حرام می شود. هنگامی که نماز را شروع می کنیم باید متوجه باشیم که چه نمازی را می خوانیم؛ مثلا نماز ظهر است یا عصر و آن را تنها برای اطاعت فرمان خداوند بجا آوریم که این همان "نیت" است و از اجزای اصلی نماز به شمار می آید. از آغاز تا پایان نماز باید از این کارها که نماز را باطل می کند بپرهیزیم: 1- خوردن و آشامیدن. 2- روی از قبله برگرداندن. 3- سخن گفتن. 4- خندیدن. 5- گریستن. 6- بهم زدن صورت نماز. مثل راه رفتن. 7- کم یا زیاد کردن اجزای اصلی نماز؛ مانند رکوع. هنگام گفتن "الله اکبر" مستحب است، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببریم. تکبیرة الاحرام رائت پس از گفتن "الله اکبر" سوره حمد را می خوانیم: بسم الله الرحمن الرحیم (الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ الرَّحْمـنِ الرَّحِیمِ مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ) قرائت پس از سوره حمد، یک سوره دیگر از قرآن را می خوانیم به عنوان نمونه، می توان سوره توحید را خواند: سوره توحید بسم الله الرحمن الرحیم (قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدٌ ) پسرها و مردان باید نماز صبح و مغرب و عشا، حمد و سوره را (در رکعت اول و دوم) بلند بخوانند ولی دخترها وبانوان، اگر نا محرم صدای آنان را نشنوند می توانند بلند بخوانند و در نماز ظهر عصر همه باید حمد وسوره را آهسته بخوانند. انسان باید نماز را یاد بگیرد که غلط نخواند و کسی که اصلا نمی تواند صحیح آن را یاد بگیرد، باید هر طور که می تواند بخواند و بهتر آن است که نماز را به جماعت بجا آورد. کوع پس از تمام شدن حمد وسوره سر به رکوع خم می کنیم و دستها را به زانوها می گذاریم و می گوییم: "سبحان ربی العظیم وبحمده" و یا می گوییم: "سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله" جده سپس سر از رکوع برداشته (می ایستیم) و آنگاه به سجده می رویم و هفت عضو بدن؛ یعنی پیشانی، کف دو دست، سر زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا را بر زمین گذاشته و می گوییم: "سبحان ربی الاعلی وبحمده" یا "سبحان الله" را سه مرتبه تکرار می کنیم. در سجده نماز، باید پیشانی را روی خاک یا سنگ یا چیزهای دیگری از زمین بگذاریم. سجده بر چیزهایی که از زمین می روید و برای خوراک و پوشاک انسان مصرف نمی شود نیز صحیح است. مهر نماز که بیشتر در بین ما معمول است، در حقیقت قطعه خاک پاکیزه ای است که نمازگزار همراه خود دارد تا برای سجده، پیشانی را روی آن بگذارد. سجده دوم پس از سجده اول ، می نشینیم و بار دیگر به سجده رفته و سجده دوم را مانند سجده اول بجا می آوریم. با تمام شدن سجده دوم، یک رکعت نماز به پایان می رسد؛ یعنی تا بدینجا، رکعت اول نماز را خوانده ایم، بنابراین بطور خلاصه، رکعت اول نماز عبارت است از: 1- تکبیره الاحرام (گفتن "الله اکبر" در آغاز نماز). 2- قرائت (خواندن حمد و سوره). 3- رکوع و ذکر آن. 4- دو سجده و ذکر آنها.

آموزش تصویری وضو

چگونه وضو بگیریم؟ .. بهتر است، پیش از وضو، دستها را تا مچ بشوییم، ولی این شستن، جزو اعمال وضو نمی باشد. پس اینگونه وضو می گیریم: پیش از هر چیز نیت می کنیم، یعنی با قصد انجام وضو و برای اطاعت از دستور خداوند عالم، وضو را آغاز می کنیم. 1- به نیت وضو صورت را از بالا به پایین - از جایی که موی سر روییده تا چانه - می شوییم. 2- پس از شستن صورت، دست راست را از آرنج تا نوک انگشتان، از بالا به پایین، می شوییم.

آموزش تصویری غسل

انواع غسل غسل ترتیبی در غسل ترتیبی ابتدا سر و گردن شسته می شود، سپس نیمه راست بدن و بعد از آن نیمه چپ. برای غسل کافی است در شستن هر قسمت از بدن، با ریختن یک یا چند مشت آب و کشیدن دست، تمام بدن را همانگونه که در وضو شسته می شود، بشوید. غسل هم مانند وضو باید برای اطاعت دستور خداوند انجام شود.

آموزش تصویری وضوی جبیره ای

1-چیزی که بر زخم می بندند و دوایی که بر آن می زنند "جبیره" نام دارد. 2- اگر دست یا صورتمان زخم است و آب برای آن ضرر دارد، باید پارچه پاکی و یا چیز دیگری؛ مثلا چسب بر آن گذاشته و هنگام شستن دیگر جاها، بر آن قسمت هم دست تر بکشیم. 3- اگر روی زخم بسته شده و نمی شود آن را باز کرد، باید هنگام وضو، دست تر بر آن بکشیم و اگر پارچه یا چیزی که روی زخم است، نجس باشد، باید پارچه پاکی رویش بگذاریم و دست تر بر آن بکشیم.

آموزش تصویری تیمم

تیمم اگر آب برای وضو یاغسل موجود نیست، یا آب برای بدن ضرر دارد، یا برای انجام وضو و غسل وقت نباشد، یا نگه داشتن آب برای آشامیدن و حفظ جان لازم باشد، به جای آن تیمم می کنیم؛ یعنی با خضوع تمام در مقابل پرودگار عالم، کف هر دو دست را با هم، بر خاک یا سنگ یا ریگ یا کلوخ می زنیم و بر پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر روییده تا روی ابروها وبالای بینی می کشیم و سپس کف دست چپ را بر تمام پشت دست راست (از مچ تا نوک انگشتان) می کشیم وبعد از آن کف دست راست را بر تمام پشت دست چپ می کشیم. خاک یا چیز دیگری که بر آن تیمم می کنیم، باید پاک و تمیز باشد. حضرت علی (ع) از تیمم کردن بر خاکهای کنار کوچه ها (که معمولا آلوده است) نهی کرد. تیمم هم مانند وضو و غسل باید برای رضای خداوند و عمل به دستور او انجام شود.برای تیمم باید انگشتر را از دست بیرون آوریم و اگر مانع دیگری بر پیشانی یا دستها وجود دارد بر طرف کنیم. برای آنکه یقین کنیم تمام پشت دست مسح شده باید مقداری بالاتر از مچ را هم مسح کنیم، ولی مسح بین انگشتان لازم نیست.برای تیمم باید کف دست را بر پیشانی و روی دستها بکشیم، و اگر پیشانی یا دستها از زیر آن کشیده شود، صحیح نیست. 1- زدن کف دو دست بر زمین 2- کشیدن دستها بر پیشانی و دو طرف آن 3- کشیدن دست چپ بر دست راست 4- کشیدن دست راست بر دست چپ

اوقات نماز

نماز صبح وقت نماز صبح، از اذان صبح است تا طلوع آفتاب و باید در این فرصت خوانده شود. نماز ظهر و عصر وقت نماز ظهر وعصر، از نیمروز (ظهر) است تا مغرب، که نمازگزار باید در این فاصله، ابتدا نماز ظهر را بخواند و پس از آن، نماز عصر را. نماز مغرب و عشا از اذان مغرب - که کمی بعد از غروب آفتاب است - تا نیمه شب، وقت نماز مغرب و عشا است و باید نماز مغرب، قبل از عشا خوانده شود. بهتر است انسان، نماز را در اول وقت بخواند، و هرچه به اول وقت نزدیکتر باشد ثواب بیشتری دارد. اگر کسی نمازهای خود را در وقت تعیین شده نخواند گناه کرده و باید بعداً به نیت "قضا" بخواند. وقت نمازهای غیر همیشگی (که در زمانهای مخصوص واجب شود) 1- نماز آیات؛ زمانی واجب می شود که زلزله شود یا خورشید و یا ماه بگیرد (کسوف یا خسوف شود). همچنین اگر رعد و برق شدید شود یا بادهای سیاه وزرد و سرخ بوزد که بیشتر مردم بترسند. 2- نماز میت؛ وقتی واجب می شود که فرد مسلمانی از دنیا برود. اگر حتی یک نفر هم بر مرده نماز بخواند کافی است. 3- نماز طواف؛ دو رکعت است و بعد از طواف خانه خدا، در حج یا عمره واجب می شود. 4- نماز نذر؛ اگر کسی نذر کند که نمازی بخواند، باید به آن نذر عمل کند واگر وقت مخصوصی را برای آن مشخص کرده، باید در همان وقت بخواند.

اذان و اقامه

اذان "اذان" شعار توحیدی مسلمانان است. "اذان" شهادت بریگانگی خداوند و رسالت پیامبر خداوند است. "اذان" بانگ بیدار باش برای عبادت پروردگار جهان است. "اذان" اعلام فرا رسیدن وقت نماز است. هنگام سپیده صبح، ظهر، و در نخستین لحظات شب، هنگام تاریک شدن هوا، در هر منطقه اسلامی با آهنگ روح نواز اذان، به همه اعلام می شود که: "وقت نماز فرا رسیده". اذان اینگونه گفته می شود: اذان ؛ مستحب است در آغاز نماز، ابتدا اذان گفته و سپس نماز را شروع کنیم اقامه ؛ بعد از اذان، بهتر است اقامه را هم بخوانیم و سپس نماز را شروع کنیم، بدین ترتیب متن عربی ترجمه اذان اقامه الله اکبر خدا بزرگتر از آن است که او را وصف کنند 4 مرتبه 2 مرتبه اشهد ان لا اله الا الله گواهی می دهم که خدایی جز خدای یگانه نیست 2 مرتبه 2 مرتبه اشهد ان محمدا رسول الله گواهی می دهم محمد ص فرستاده خدا است 2 مرتبه 2 مرتبه اشهد ان علیا ولی الله گواهی می دهم علی ع ولی خداست 2 مرتبه 2 مرتبه حی علی الصلاه بشتاب بسوی نماز 2 مرتبه 2 مرتبه حی علی الفلاح بشتاب بسوی رستگاری 2 مرتبه 2 مرتبه حی علی خیر العمل قد قامت الصلوه بشتاب بسوی بهترین عمل به تحقیق نماز برپا شد 2 مرتبه 2 مرتبه 2 مرتبه الله اکبر خدا بزرگتر از آن است که او را وصف کنند 2 مرتبه 2 مرتبه لا اله الا الله خدایی جز خدای یگانه نیست 2 مرتبه 1 مرتبه

نکات وضو

اهمیت وضو وضو کلید ورود به نماز است. نماز بدون وضو، نماز نیست. وضو جزو ایمان است. وضو نظافت جسم است. وضو نشاط روح است. وضو وسیله نزدیکی به خداست. وضو اجازه ورود به نماز است. کسی که وضو دارد در حال عبادت است. دست زدن به قرآن و نام خدا بدون وضو حرام است. وضو کفاره گناهان کوچک است. وضو نور معنوی است. واجبات وضو 1- نیت 2- شستن صورت 3- شستن دستها 4- مسح سر 5- مسح پا

نوافل

نمازهای مستحبی زیاد است که آنها را «نافله» گویند و بین نمازهای مستحبی به خواندن نافله های شبانه بیشتر سفارش شده و آنها در غیر روز جمعه، سی و چهار رکعتند که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نافله مغرب و دو رکعت نافله عشا[1] و یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می باشد.[2] تأکید بر نافله ها در اسلام تأکید فراوانی بر انجام نمازهای مستحبی شده و ثواب های زیادی نیز برای آن منظور گردیده است که شمارش آنها، از حوصله درس خارج است. در اینجا تنها به ذکر یک روایت تبرّک می جوییم: رسول اکرم ـ صلی الله علیه و اله ـ فرمود: «إنّ للقلوب إقبالاً‌ و إدباراً فإذا أقبلت فتنفّلوا و إذا أدبرت فعلیکم بالفریضه»[3] دلها را آمادگی و بی رغبتی است؛ هرگاه آمادگی داشتند، نافله بخوانید و اگر بی رغبتی نشان دادند برشما باد که بر نماز واجب بسنده کنید. فلسفه نوافل می دانیم که هر کار مستحبی اعم از نماز و غیر آن، عملی است که برای استحباب آن از سوی شرع حکمتی وجود دارد و داوطلبانه، به دلخواه شخص انجام می گیرد که در این صورت پاداش نیکو دارد و اگر هم انجام ندهد، عقاب و عذابی در کارنیست. در اینجا این سؤال پیش می آید که فلسفه و علت تشریع کارهای مستحب از جمله نمازهای نافله چیست؟ در پاسخ گوییم چنین کاری دو علّت مهم و اساسی داشته است: الف ـ تأکید بر حفظ نمازهای واجب نمازهای مستحبی، نمازهای واجب را در برابر گردبادهای اهمال و سهل انگاری محافظت می کنند و قصد وسو سه و دستبرد شیطان به وسیله آنها شکسته و دفع می گردد. به عبارت دیگر، نمازهای مستحبی سبب تقویت نمازهای واجب در برابر آسیبها و حوادث احتمالی است.

تعقیبات نماز

تعقیبات نماز صبح قال الصادق - علیه السلام -الجلوس بعد صلاة الغداة فى التعقیب و الدعاء حتى تطلع الشمس ابلغ فى طلب الرزق من الضرب فى الارض هرکس بعد از نماز صبح براى تعقیب و دعا تا طلوع خورشید بنشیند، بهتر از در نوردیدن زمین ، روزى راجلب مى کند.(وسائل الشیعه ، ج 4، ص 10 35). آثار تعقیب نماز صبح : ما استنزل الرزق بشى ء مثل التعقیب فیمابین طلوع الفجر الى طلوع الشمس چیزى رزق آفرین تر از تعقیب بین نماز صبح وطلوع آفتاب نیست . (وسائل الشیعه ، ج 4 ص 1036). تعقیبات نماز ظهر : لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ الْعَظیمُ الْحَلیمُ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ رَبُّ الْعَرْشِ الْکَریمُ، اَلْحَمْدُ للهِِ نیست معبودى جز خداى بزرگ بردبار، نیست معبودى جز خدا پروردگار عرش، ستایش خاص خدا رَبِّ الْعالَمینَ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مُوجِباتِ رَحْمَتِکَ، وَ عَزآئِمَ مَغْفِرَتِکَ، پروردگار جهانیان است بار خدایا از تو مى خواهم آنچه باعث رحمت و وسایل حتمى مغفرت توست وَالْغَنیمَةَ مِنْ کُلِّ بِرٍّ،وَالسَّلامَةَ مِنْ کُلِّ اِثْم،اَللّهُمَّ لاتَدَعْ لى ذَنْباً اِلاَّغَفَرْتَهُ، و بهره اى از هر نیکى و سلامتى از هر گناهى بار خدایا هیچ گناهى برایم مگذار جز آن که آن را بیامرزى وَلا هَمّاً اِلاَّ فَرَّجْتَهُ، وَ لا سُقْماً اِلاَّ شَفَیْتَهُ، وَ لا عَیْباً اِلاَّ سَتَرْتَهُ، وَ لا رِزْقاً و هیچ اندوهى جز این که برطرف کنى و هیچ دردى جز آن که شفا دهى و هیچ عیبى جز آن که بپوشانى و هیچ رزقى اِلاَّ بَسَطْتَهُ، وَ لا خَوْفاً اِلاَّ امَنْتَهُ، وَ لا سُوءً اِلاَّ صَرَفْتَهُ، وَ لا حاجَةً هِىَ لَکَ جز آن که فراوانش کنى و هیچ ترسى جز آن که امانش بخشى و هیچ بدى جز آن که بگردانیش و هیچ حاجتى که در آن رِضاً وَلِىَ فیها صَلاحٌ اِلاَّقَضَیْتَها،یااَرْحَمَ الرّاحِمینَ،امینَ رَبَّ الْعالَمینَ.(1) خشنودى تو و صلاح کار من باشد جز آن که برآورده اش کنى اى مهربانترین مهربانان اجابت فرما اى پروردگار جهانیان.  و نیز مى خوانى: اَللّهُمَّ اِنْ عَظُمَتْ ذُنُوبى فَاَنْتَ اَعْظَمُ، وَ اِنْ کَبُرَ تَفْریطى فَاَنْتَ اَکْبَرُ، وَ اِنْ بار خدایا اگر گناهانم بزرگ است پس تو بزرگتر از آنهایى و اگر کوتاهیم زیاد است باز هم تو بزرگترى و اگر دامَ بُخْلى فَاَنْتَ اَجْوَدُ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ ]لى[ عَظیمَ ذُنُوبى بِعَظیمِ عَفْوِکَ، بخل من ادامه دارد پس تو سخى ترى بار خدایا بزرگى گناهانم را به بزرگى عفو خود ببخش وَکَثیرَ تَفْریطى بِظاهِرِ کَرَمِکَ،وَاقْمَعْ بُخْلى بِفَضْلِ جُودِکَ،اَللّهُمَّ ما بِنا مِنْ و زیاد کوتاهى کردنم را به کرم آشکارت بیامرز و بخل مرا به زیادى بخششت ریشه کن ساز خدایا هر نعمتى که نِعْمَة فَمِنْکَ، لا اِلهَ اِلاَّ اَنْتَ، اَسْتَغْفِرُکَ وَ اَتُوبُ اِلَیْکَ.(2) داریم از توست معبودى جز تو نیست از تو آمرزش خواهم و به سوى تو بازگردم.  از امام صادق(علیه السلام) روایت شده است که: امیر مؤمنان(علیه السلام) بعد از نماز ظهر مى گفت: اَللّهُمَّ اِنّى اَتَقَرَّبُ اِلَیْکَ بِجُودِکَ وَ کَرَمِکَ، وَ اَتَقَرَّبُ اِلَیْکَ بِمُحَمَّد عَبْدِکَ خدایا به تو تقرّب جویم بوسیله جود و کرمت و تقرّب جویم به تو بوسیله محمّد بنده وَرَسُولِکَ،وَاَتَقَرَّبُ اِلَیْکَ بِمَلائِکَتِکَ الْمُقَرَّبینَ،وَاَنْبِیآئِکَ الْمُرْسَلینَ، وَبِکَ و رسول تو و تقرّب جویم به تو به فرشتگان مقرّبت و پیمبران مرسلت و به خودت اللّهُمَّ اَنْتَ الْغَنِىُّ عَنّى، وَبِىَ الْفاقَةُ اِلَیْکَ، اَنْتَ الْغَنِىُّ وَ اَ نَا الْفَقیرُ اِلَیْکَ، خدایا تو از من بى نیازى ولى من بدرگاهت نیازمندم و بى نیاز مطلق تویى ولى من محتاج توام اَقَلْتَنى عَثْرَتى، وَ سَتَرْتَ عَلَىَّ ذُ نُوبى، فَاقْضِ الْیَوْمَ حاجَتى، وَ لا لغزشم را نادیده گرفتى و گناهانم را بر من پوشاندى پس در این روز حاجتم را برآور تُعَذِّبْنى بِقَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنّى، بَلْ عَفْوُکَ وَ جُودُکَ یَسَعُنى و معذبم مکن بخاطر کارهاى زشتى که از من مى دانى بلکه گذشت و جود تو فرایم گیرد آنگاه حضرت به سجده رفت و مى گفت: یا اَهْلَ التَّقْوى وَ یا اَهْلَ الْمَغْفِرَةِ، یا بَرُّ یا رَحیمُ، اَنْتَ اى شایسته پرهیزکارى و اى شایسته آمرزش اى نیکوکار اى مهربان تو اَبَرُّ بى مِنْ اَبى وَ اُمّى وَ مِنْ جَمیعِ الْخَلائِقِ، اِقْبَلْنى بِقَضآءِ حاجَتى، نیک رفتارترى نسبت به من از پدر و مادرم و از همه خلایق بازم گردان با حاجت روا مُجاباً دُعائى، مَرْحُوماً صَوْتى، قَدْ کَشَفْتَ اَنْواعَ الْبَلاءِ عَنّى.(3) و دعاى مستجاب و آوازى که مورد مهرت قرار گرفته و انواع بلا را از من دور کرده باشى.

آثار تعقیبات نماز

تأثیر دعا قال رسول الله - صلى الله علیه و آله -:التعقیب بعد صلوة الفجر ابلغ فى طلب الرزق دعاى پس از نماز صبح براى جلب رزق مؤ ثرتر است .(بحارالانوار، ج 85، س 326، مستدرک الوسایل ، ج 1، ص 336) صلوات بر محمد (ص ) و اهل بیتش قال الصادق - علیه السلام -کل دعاء یدعى الله - عزوجل - به محجوب عن السماء حتى یصلى على محمد و آل محمد هر دعایى که خدا با آن خوانده شود، پوشیده است ، بالا نمى رود و به هدف اجابت نمى رسد مگر این که صلوات بر محمد و آل محمد (ع ) همراه باآن باشد (اصول کافى ، - ج 2، ص 493) فضیلت تسبیح حضرت فاطمه (س ): قال الصادق - علیه السلام -تسبیح فاطمة الزهراء - علیهاالسلام - فى کل یوم فى دبر کل صلاة احب الى من صلاة الف رکعة فى کل یوم : تسبیح حضرت زهرا (س ) در هر روز در تعقیب هر فریضه نزد من محبوب تر است از به جا آوردن هزار رکعت نماز در هر روز (ثواب الاعمال ، ص 166)

اصطلاحات نماز

در این بخش به شرح برخی واژگان واصطلاحات در مبحث نماز پرداخته می شود که در ذیل از نظرتان می گذرد.       قبله      "قبله" به معنی "جهت" است وبه این نام نامیده می شود ، زیرا نمازگزار در مقابل آن می ایستد.       معنای اصطلاحی قبله:       پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در مدت 13 سال پس از بعثت در مکه  و چند ماه بعد از هجرت در مدینه به               امر خداوند متعال به سوی بیت المقدس عبادت می کردند؛ ولی بعد از آن قبله تغییر یافت و مسلمانان مامور شدند که به سوی کعبه نماز بگزارند.    1- نیت:  نیت به قصد وتوجه نسبت به انجام عمل است ولازم نیست نیت را از قلب خود رابگذراند یا مثلا به زبان بگویدکه 4 رکعت نماز ظهر می خوانم قربه الی الله وبنابر احتیاط واجب نیت نماز را به زبان تلفظ نکند به خصوص نماز احتیاط که هنگام شک خوانده می شود.

دعا های قبل و بعد از تکبیره الاحرام

	1389-10-28
مستحب است قبل از تکبیره الاحرام بگوید:   اللهم الیک توجهت ، ومرضاتک ابتغیت، وبک آمنت ، وعلیک توکات، صل علی محمد وآل محمد ، وافتح قلبی لذکرک، وثبتنی علی دینک ، ولاتزغ قلبی بعد اذ هدیتنی، وهب لی من لدنک رحمه ، انک انت الوهاب . وهمچنین بگوید: اللهم رب هده الدعوه التامه ، والصلوه القائمه ، بلغ محمدا (صلی الله علیه وآله) الدرجه والوسیله والفضل والفضیله ، بالله استفتح ، وبالله استنجح  وبمحمد رسول الله (صلی الله علیه وآله)  اتوجه، اللهم صل علی محمد وآل محمد ، واجعلنی بهم عندک وجیها فی الدنیا والاخره ومن المقربین .

مسائل اذان و اقامه

	1389-10-28
مسأله برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان واقامه بگویند ، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان ، مستحب است سه مرتبه بگویند الصلاه و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاه را به قصد رجاء بگوید . مسأله مستحب است در روز اولی که بچه بدنیا میآید یا پیش از آن که بند نافش بیفتد ، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگویند . مسأله اذان هیجده جمله است : الله اکبر چهار مرتبه اشهد ان لا اله الا الله اشهد ان محمدا رسول الله ، حی علی الصلاه ، حی علی الفلاح ، حی علی خیر العمل ، الله اکبر ، لا اله الا الله هر یک دو مرتبه ، واقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبر از اول اذان و یکمرتبه لا اله الا الله از آخر آن کم میشود و بعد از گفتن حی علی خیر العمل باید دو مرتبه قد قامت الصلاه اضافه نمود . مسأله اشهد ان علیا ولی الله جزء اذان و اقامه نیست ولی خوبست بعد از اشهد ان محمدا رسول الله ، به قصد قربت گفته شود . ترجمه اذان و اقامه الله اکبر یعنی خدای تعالی بزرگتر از آنست که او را وصف کنند . اشهد ان لا اله الا الله یعنی شهادت میدهم که غیر خدائی که یکتا وبیهمتا است خدای دیگری سزاوار پرستش نیست اشهد ان محمدا رسول الله یعنی شهادت میدهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه وآله وسلم پیغمبر و فرستاده خدا است . اشهد ان علیا امیر المؤمنین و ولی الله یعنی شهادت میدهم که حضرت علی علیه الصلاه والسلام امیر المؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است . حی علی الصلاه یعنی بشتاب برای نماز حی علی الفلاح یعنی بشتاب برای رستگاری . حی علی خیر العمل یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است . قد قامت الصلاه یعنی به تحقیق نماز بر پا شد . لا اله الا الله یعنی خدائی سزاوار پرستش نیست مگر خدائی که یکتا و بیهمتا است . مسأله بین جمله‌های اذان و اقامه باید خیلی فاصله نشود و اگر بین آنها بیشتر از معمول فاصله بیندازد ، باید دوباره آنرا از سر بگیرد . مسأله اگر در اذان واقامه صدا را در گلو بیندازد چنانچه غنا شود ، یعنی بطور آوازه‌خوانی که در مجالس لهو و بازیگری معمول است اذان و اقامه را بگوید ، حرام است و اگر غنا نشود مکروه میباشد . مسأله در پنج نماز اذان ساقط میشود : اول نماز عصر روز جمعه . دوم نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی حجه است . سوم نماز عشاء شب عید قربان ، برای کسی که در مشعر الحرام باشد . چهارم نماز عصر و عشاء زن مستحاضه ، پنجم نماز عصر و عشاء کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند و در این پنج نماز در صورتی اذان ساقط میشود که با نماز قبلی فاصله نشود یا فاصله کمی بین آنها باشد ، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد . مسأله اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند ، کسی که با آن جماعت نماز میخواند ، نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید . مسأله اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده تا وقتی که صفها بهم نخورده و جمعیت متفرق نشده ، نمیتواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید در صورتی که برای جماعت اذان واقامه گفته شده باشد .

ادعیه حین و ضو

دعاهایى که موقع وضو گرفتن مستحب است‏   مسأله 264- کسى که وضو مى‏گیرد مستحب است موقعى که نگاهش به آب مى‏افتد بگوید: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ الْماءَ طَهُوراً وَ لَمْ یَجْعَلْهُ نَجِساً» و موقعى که پیش از وضو دست خود را مى‏شوید بگوید: «اللَّهُمَّ اجْعَلْنی مِنَ التَّوّابِینَ وَ اجْعَلْنِی مِنَ الْمُتَطَهِّرینَ» و در وقت مضمضه کردن یعنى آب در دهان گرداندن  بگوید: «اللَّهُمَّ لَقِّنی حُجَّتی یَوْمَ أَلْقاک وَ أَطْلِقْ لِسانی بِذِکْرِکَ» و در وقت استنشاق یعنى آب در بینى کردن بگوید: «اللَّهُمَّ لا تُحَرِّمْ عَلَىَّ ریحَ الْجَنَّةِ وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ یَشَمُّ رِیحَهَا وَ رَوْحَهَا وَ طِیبَها» و موقع شستن رو بگوید: «اللَّهُمَّ بَیِّضْ وَجْهِی یَوْمَ تَسْوَدُّ فِیهِ الْوُجُوهُ وَ لا تُسَوِّدْ وَجْهِی یَوْمَ تَبْیَضُّ فِیهِ الْوُجُوهُ» و در وقت شستن دست راست بخواند: «اللَّهُمَّ أعْطِنی کِتابی بِیَمِینی وَ الْخُلْدَ فی الْجِنَانِ بِیَساری وَ حاسِبْنی حِسَاباً یَسِیراً» و موقع شستن دست چپ بگوید: «اللَّهُمَّ لا تُعْطِنِی کِتابِی بِشِمِالی وَ لا مِنْ وَراءِ ظَهْرِی وَ لا تَجْعَلْهَا مَغْلُولَةً الى‏ عُنُقی وَ اعُوذ بِکَ مِنْ مُقَطَّعاتِ النّیرانِ»  و موقعى که سر را مسح مى‏کند بگوید: «اللَّهُمَّ غَشِّنی بِرَحْمَتِکَ وَ بَرَکاتِکَ وَ عَفْوِکَ» و در وقت مسح پا بخواند: «اللَّهُمَّ ثَبِّتْنِی عَلَى الصِّراطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیهِ الاقْدامُ وَ اجْعَلْ سَعْیی فی ما یُرْضِیکَ عَنّی یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْاکْرَامِ».   ** توضیح المسائل امام خمینی

قبله

	1389-10-28
معنای لغوی قبله: "قبله" به معنی "جهت" است وبه این نام نامیده می شود ، زیرا نمازگزار در مقابل آن می ایستد. معنای اصطلاحی قبله: پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در مدت 13 سال پس از بعثت در مکه  و چند ماه بعد از هجرت در مدینه به امر خداوند متعال به سوی بیت المقدس عبادت می کردند؛ ولی بعد از آن قبله تغییر یافت ومسلمانان مامور شدند که به سوی کعبه نماز بگزارند مواردی که رعایت قبله واجب است اول: نمازهای واجب یومیه وقضای آنها ونماز احتیاط وسجده وتشهد فراموش شده وهمچنین تمام نمازهای واجب واما نمازهای مستحبی در غیر حال راه رفتن وسواری رعایت قبله شرط صحت آنها است واما درحال راه رفتن وسواری لازم نیست رو به قبله باشدواما نسبت به سجده  سهو مورد اختلاف است بعضی از فقها احتیاط لازم دارند وبعضی مانند حضرت امام قدس سره احتیاط مستحب دارند.